Plan B

Το κόμμα Συνασπισμός συγκροτήθηκε ως συνασπισμός δύο αλληλομισούμενων κομμάτων και κατέληξε ενιαίο κόμμα με χαρακτηριστικά ομοσπονδίας τεσσάρων τάσεων. Με αυτά του τα χαρακτηριστικά ο Συνασπισμός συνέπηξε τον Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς, ως συνομοσπονδία με άλλες συνιστώσες, μερικές εκ των οποίων αποτελούν διασπάσεις άλλων, οι οποίες συνυπάρχουν όλες μες στο ΣΥΡΙΖΑ. Το σχήμα αυτό εξυπηρετεί την ανάγκη να μη διαταράσσεται το κάρμα μας, εμφανίζει ωστόσο, σοβαρά προβλήματα όταν είναι αναγκασμένο να κάνει κάτι παραπάνω από το να υπάρχει. Κανονικά, θα έπρεπε να εξετάσουμε σοβαρά το ενδεχόμενο όλο αυτό το πράγμα να μετατραπεί ή να αποκτήσει λειτουργίες συντεταγμένου κόμματος, ούτως ώστε να είναι σε θέση να διεκδικήσει την πορεία του στα πολιτικά μας πράγματα. Είναι όμως τέτοια η ιδιοσυστασία της αριστεράς, που τέτοιες κινήσεις, οι οποίες στον αστικό πολιτικό χώρο ή στον επιχειρηματικό κόσμο θα θεωρούνταν δεδομένες, στην περίπτωσή μας εμφανίζουν τεράστιες δυσκολίες, οι οποίες επιδεινώνονται από άλλα, λιγότερο χαρακτηριστικά για την αριστερά, φαινόμενα όπως οι προσωπικές μικρο-στρατηγικές. Η περιγραφή αυτή, όμως, δεν αρκεί για να ακυρώσει τη σημασία του εγχειρήματος που υπήρξε και εξακολουθεί να είναι η βασική ελπίδα της αριστεράς στην Ελλάδα, αλλά και ενός ευρύτατου περίγυρου, ο οποίος παρακολουθεί με ενδιαφέρον και αγωνία τις εξελίξεις.

Τούτων δοθέντων και με δεδομένο επίσης ότι δεν λειτουργούμε σε κενό, αλλά στα σιδηρά πλαίσια του πολιτικού σκηνικό και στις προθεσμίες που αυτό διαμορφώνει, πρέπει να πορευτούμε ταχέως και με αυτά που έχουμε. O ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος είναι το σχήμα που κατεβαίνει στις εκλογές και ως τέτοιο δεν αμφισβητείται από κανέναν, εμφανίζει μία σειρά προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν, ούτως ώστε να επιτυγχάνεται η εξωστρεφής δράση, χωρίς να απονευρώνεται η εσωτερική διαδικασία.

Τα προβλήματα αυτά, κατά σειράν σπουδαιότητος είναι: Πρώτον, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κάτι ευρύτερο από το άθροισμα των συνιστωσών του, στο μέτρο που υπάρχουν ανένταχτοι, οι οποίοι δηλώνουν πολιτική ταυτότητα ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς όμως να μπορούν να αποκαταστήσουν μια σταθερή οργανωτική σχέση με το σχήμα. Δεύτερον, η κεντρική συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ, ο Συνασπισμός, υποεκπροσωπείται στο σχήμα, αλλά υπερεκπροσωπείται στην προβολή προς τα έξω. Τρίτον, οι ανάγκες της μιντιακής δημοκρατίας μέσα στην οποία ζούμε, επιβάλλουν διευθετήσεις κορυφής, οι οποίες αντιστρατεύονται τις κατοχυρωμένες αντιλήψεις της αριστεράς, σχετικά με τα πεδία άσκησης της πολιτικής, την αντιπροσώπευση και τις εσωτερικές λειτουργίες των κομμάτων. Είναι αυτό που έλεγε ο Κίσινγκερ: "Όταν θέλεις στη μια τη νύχτα να μιλήσεις με την Ε.Ε., ποιον παίρνεις τηλέφωνο;".

Οι αντιφάσεις αυτές πρέπει να αρθούν ανεξαρτήτως του αν κάτι τέτοιο θα τεθεί ως αίτημα από την α' ή τη β' συνιστώσα, ή το γ' ή το δ' στέλεχος. Εφόσον δεν προτάσσεται από κάποια πλευρά η αναγκαιότητα ενός εδώ και τώρα συνεδρίου ή αντίστοιχης συντακτικής διαδικασίας, είναι λογικό να κινηθούμε σε μια ενδιάμεση λύση, η οποία θα ενσωματώνει λειτουργικά στον ΣΥΡΙΖΑ, το σύνολο των δυνάμεων που αναφέρονται σε αυτόν.

Στον Συνασπισμό, έχει διαμορφωθεί πρόσφατα μια συντριπτική πλειοψηφία, της τάξης του '80, γύρω από το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Η κατεύθυνση αυτή, η οποία είναι σταθερή τα τελευταία χρόνια, σχετικοποιείται από την αδυναμία των δυνάμεων του Συνασπισμού να αναλάβουν το μερίδιο ευθύνης που τους αντιστοιχεί στο κοινό σχήμα. Την ίδια στιγμή, οι άλλες μικρότερες συνιστώσες, ευλόγως επαναπαύονται σε αυτήν τη θεσμική ανισορροπία, καθώς διασφαλίζει την παρουσία τους στο σχήμα, χωρίς την ανάληψη ευθυνών, οι οποίες σε τελική ανάλυση βαραίνουν τον κύριο εταίρο. Συνεπώς, για να μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να λειτουργήσει προς τα μέσα, αλλά και προς τα έξω χωρίς κάποιοι να αισθάνονται ριγμένοι, πρέπει να πάει σε μια διαδικασία αποτύπωσης των συσχετισμών, σε ένα όργανο το οποίο θα παίζει καθοδηγητικό ρόλο.

Ο Συνασπισμός με την πλούσια εμπειρία του στο στήσιμο κομμάτων, συμμαχιών και συνεργασιών, είναι σε θέση να αφήσει χώρο προκειμένου να ποσοστωθούν και να εκπροσωπηθούν οι άλλες συνιστώσες και οι ανένταχτοι. Σε ένα καθοδηγητικό όργανο του ΣΥΡΙΖΑ, θα υπάρχει η δυνατότητα συνθέσεων, οι οποίες είναι δύσκολο να επιτευχθούν με τον σημερινό "μαγαζαϊσμό", τον οποίο τροφοδοτεί η συνομοσπονδιακή νοοτροπία. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, δεν θα πρέπει να βλέπουμε στατικά τη γεωγραφία του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αντιθέτως δικαιούμαστε να προσδοκούμε μια νέα δυναμική, την οποία αν μη τι άλλο, έχουμε ανάγκη ύστερα από την αυτοκαταστροφική αντιμετώπιση των πρόσφατων ευρωεκλογών.