Ανυποψίαστοι;

ΤΩΝ ΑΛΕΚΑΣ ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ*

Το Πανελλαδικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ, που συγκαλείται στο ΣΕΦ αυτό το Σαββατοκύριακο, θα συζητήσει για την κρίση στον (Συνασπισμό και τον) ΣΥΡΙΖΑ, την εκτίμηση των εκλογικών αποτελεσμάτων, την πολιτική συγκυρία, όπως διαμορφώνεται από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης από τη μια μεριά και από την άλλη με την υιοθέτηση της ακροδεξιάς ατζέντας από την κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση. Θα συζητήσει μεταξύ των άλλων το ζήτημα της δημοκρατικής εμβάθυνσης του ΣΥΡΙΖΑ. Το θέμα, ή για την ακρίβεια το αίτημα, δεν είναι καινούργιο, έχει τεθεί προ πολλού, πήρε όμως πολιτική υπόσταση, δηλαδή υποστηρίχθηκε από οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως -με θέρμη- από εκατοντάδες ανένταχτους και ανένταχτες σε συνιστώσες στην 1^η Πανελλαδική συνάντηση του ΣΥΡΙΖΑ τον Απρίλιο 2008. Να θυμηθούμε εκείνη την περίοδο, λίγο πριν τη δημοσκοπική μας εκτίναξη, όταν ένα κύμα ανθρώπων -άνθρωποι της αριστεράς οι περισσότεροι, με εμπειρίες κομματικής ένταξης στο παρελθόν και δεσμούς με τις κοινωνικές διεργασίες- αναζητούσε πολιτική έκφραση και πολιτική συμμετοχή στο ενωτικό εγχείρημα της ριζοσπαστικής αριστεράς. Οι περισσότεροι μάλιστα είχαν ήδη πλαισιώσει τις υφιστάμενες τοπικές και θεματικές επιτροπές και νέες γεννιόντουσαν καθημερινά. Να θυμηθούμε ακόμα ότι και στο επίπεδο της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, η συζήτηση για την εξεύρεση τρόπων υποδοχής αυτού του κόσμου ήταν συνεχής, αν και αρκετά παραδοσιακή στην προσέγγισή της. Παράδοξο από μια μεριά γιατί οι περισσότερες από τις οργανώσεις, αλλά και πολλά πρόσωπα από τη διεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν μέτοχοι του Ελληνικού και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ. Είχαν δηλαδή συμμετάσχει σε μορφές οργάνωσης -όχι μόνο του κοινωνικού υποκειμενισμού, αλλά και του πολιτικού διαλόγου και της πολιτικής σύνθεσης- που υπερέβαιναν το παραδοσιακό μοντέλο του «κόμματος νέου τύπου», αλλά και του «Μετώπου οργανώσεων της αριστεράς». Ένα χρόνο αργότερα το αίτημα ξανατέθηκε στη 2η Πανελλαδική συνάντηση του ΣΥΡΙΖΑ, με περισσότερο θυμό είναι η αλήθεια στο βαθμό που είχαν μεσολαβήσει μακρές περίοδοι αδράνειας, λόγω αδυναμίας επίλυσης στοιχειωδών πολιτικών και οργανωτικών ζητημάτων στη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ. Η δέσμευση της Γραμματείας να οργανώσει τη συζήτηση, αρχής γενομένης στο Πανελλαδικό σώμα του Ιουλίου με κατάληξη το φθινόπωρο σε ένα νέο καταστατικό σώμα, υπογραμμίσθηκε εμφατικά εξ αιτίας της κρίσης στον Συνασπισμό και στον ΣΥΡΙΖΑ, την επομένη των εκλογικών αποτελεσμάτων. Πολλοί και πολλές από τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, ανέντακτοι σε συνιστώσες αλλά και ενταγμένοι σε αυτές, απέδωσαν την κρίση σε «σύγκρουση μηχανισμών και σύγκρουση εγωισμών», μη μπορώντας να αντιληφθεί ακριβώς τα πολιτικά επίδικα της κρίσης. Εξ άλλου η σύγκρουση των ερμηνειών του εκλογικού αποτελέσματος ήταν τόσο μερική και τόσο περιπτωσιολογική στα αίτια που επικαλούνται, ώστε καμιά να μην συνιστά μια κυρίαρχη πολιτική εκδοχή, που η θεραπεία της να εγγυάται την αναστροφή των πάντων. Με αυτή την έννοια πολιτική σύγκρουση των μερών δεν τίθεται, αφού όλες οι ερμηνείες καταλήγουν στην ίδια πολιτική συνόψιση: «δεν ανταποκριθήκαμε πολιτικά και κοινωνικά στις νέες συνθήκες της οικονομικής κρίσης και της κοινωνικής ανασφάλειας», οι χρωματισμοί διαφέρουν. Η ερμηνεία της Ανανεωτικής πτέρυγας ότι για το αποτέλεσμα φταίει η απουσία συμμαχικής πολιτικής με τη σοσιαλδημοκρατία και ο «αριστερίστικος» ΣΥΡΙΖΑ, προφανώς δε συνιστά μια ανταγωνιστική ερμηνεία, αφού τα ίδια λεγόντουσαν πριν τη δημοσκοπική άνοδο, κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά. Ερμηνεία παντός καιρού, πραγματολογικά, δεν συνιστά ερμηνεία. Αν έτσι έχουν τα πράγματα εν τέλει, σε κάθε περίπτωση, αυτό που φαίνεται ότι έχει φάει τα ψωμιά του είναι το σύστημα οργάνωσης του ΣΥΡΙΖΑ, οι δομές και οι διαδικασίες του. Αν την πρώτη περίοδο συγκρότησης του συμμαχικού σχήματος, ο «ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών» ήταν ο κοινός τόπος μιας πολιτικής διαδρομής, μεσολάβησαν έκτοτε πολλά. Μεσολάβησαν αγώνες σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο, μικροί και μεγάλοι -να θυμίσουμε τους αγώνες της εκπαιδευτικής κοινότητας και τις μάχες για τη συνταγματική αναθεώρηση, μέχρι την εξέγερση του Δεκέμβρη, χωρίς να υποτιμούμε μερικότερους αγώνες για τον Βοτανικό, τα λιμάνια, τον λιθάνθρακα, τους μετανάστες, την επισφάλεια- αγώνες που τους έδωσαν άνθρωποι του ΣΥΡΙΖΑ, που τους συζήτησαν, τους αποφάσισαν, αρκετούς τους οργάνωσαν εκ του μηδενός. Με λίγα λόγια μέσα από αυτές τις διαδικασίες το άδειο πουκάμισο της οργάνωσης του ΣΥΡΙΖΑ απέκτησε «σώμα», ανθρώπους που έκαναν πολιτική, που σκέπτονταν πολιτικά, που δημιουργούσαν μια πολιτική ταυτότητα, την ταυτότητα ΣΥΡΙΖΑ που ενώνει τους ανέντακτους σε συνιστώσες με τους ενταγμένους. Το αίτημα της πολιτικής συμμετοχής, της συν-διαμόρφωσης της πολιτικής δεν είναι (μόνο) αίτημα των ανέντακτων, είναι την ίδια στιγμή απαίτηση των ενταγμένων. Αυτό ακριβώς δεν καταλαβαίνουν όσοι επενδύουν στον κομματικό πατριωτισμό για να μην αλλάξει τίποτα. Δεν καταλαβαίνουν ότι αυτό που βρίσκεται σε βαθειά κρίση είναι το κομματικό φαινόμενο, όπως το γνωρίσαμε μέχρι σήμερα. Ένα σύστημα κομματικής εξουσίας (και παραγωγής πολιτικής) φτιαγμένο ιεραρχικά από τα πάνω, που ευνοεί την ανάθεση και την υποκατάσταση, αρχηγικό, στο παράδειγμα των αστικών κομμάτων, ένα σύστημα διευθυντών και διευθυνομένων που βρίσκει την πραγμάτωσή του δια των εκλογών. Σε αυτό το κλειστό κομματικό σύστημα οι (κομματικοί) εγωισμοί είναι απαραίτητοι για την αναπαραγωγή του, το ίδιο και οι «αντιπαροχές», πόσω μάλλον τα συγκεντρωτικά (ολιγομελή) συστήματα διεύθυνσης. Όλα όσα δηλαδή αποκλείουν τη (μαζική) συμμετοχή στην πολιτική διαδικασία και μεταθέτουν τη λογοδοσία και τον έλεγχο σε αραιά συνεδριακά σώματα των συνιστωσών.

Η κρίση όμως που ξέσπασε την επόμενη των ευρωεκλογών, μια κρίση πολιτικά ακατανόητη και αδικαιολόγητη, που ευτελίζει πάνω από όλα τον ισχυρισμό  ότι «δεν είμαστε όλοι ίδιοι», υποχρεώνει όλους -επί ποινή κατάργησης του εγχειρήματος- να βρούνε «θεσμικούς μετασχηματισμούς» για την επίλυση των διαφωνιών και των κρίσεων και αυτοί δεν μπορεί να είναι άλλοι παρά το βάθεμα της δημοκρατίας και της συμμετοχής στο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν παραβλέπουμε ότι η ιδρυτική μας συμφωνία περιλαμβάνει την αυτονομία των συνιστωσών, οργανώσεων και κομμάτων και αυτή μάλιστα πρέπει να την περιφρουρήσουμε. Μας χρειάζονται ακόμα οι επιμέρους ιδεολογικές ταυτότητες των συνιστωσών γιατί μας χρειάζεται «η μεγάλη αφήγηση», ο ορίζοντας του σοσιαλισμού. Η συζήτηση για το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ αποκάλυψε ότι η αναζήτηση για να καλυφθεί το στρατηγικό έλλειμμα, δηλαδή το ζήτημα της «ανασύνθεσης» της αριστεράς, ουσιαστικά δεν έχει ξεκινήσει. Όμως αυτά έπονται, προηγείται… «ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ: οι ανέντακτοι σε συνιστώσες και οι ενταγμένοι πρέπει να αποκτήσουν τα πολιτικά δικαιώματα του μέλους, να έχουν λόγο στην πολιτική και να αποφασίζουν με την ψήφο τους. Ταυτόχρονα οφείλουμε να δημιουργήσουμε εκείνα τα πολιτικά αντιπροσωπευτικά σώματα, εκλεγμένα από τις τοπικές, κλαδικές και θεματικές επιτροπές, στα οποία να λογοδοτεί η Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ, σώματα που θα μπορούν να επιλύουν τις διαφωνίες με ευρεία πλειοψηφία και να καθορίζουν την πολιτική του συμμαχικού μας σχήματος».

 

* Η Α. Κρασοπούλου συμμετέχει στη γραμματεία της Νομαρχιακής Θεσ/νίκης του ΣΥΡΙΖΑ και ο Χ. Παπαδόπουλος στη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ