Να ξαναβρούμε τον προσανατολισμό μας

Του ΠΑΝΟΥ ΣΚΟΥΡΛΕΤΗ

Η συζήτηση στον ΣΥΝ και τον ΣΥΡΙΖΑ μετά τις τελευταίες εκλογές, σε αρκετές στιγμές, έχασε τον προσανατολισμό της. Βασική αιτία, η αιφνιδιαστική πρόθεση παραίτησης του Αλ. Αλαβάνου και η ανάκληση της. Νομίζω ότι πρέπει να επανέλθουμε μετά από αυτή την ατυχή παρένθεση στην ουσιαστική συζήτηση για τα αίτια της διαμόρφωσης του εκλογικού αποτελέσματος και για τις εξαιρετικά κρίσιμες και ενδιαφέρουσες συνθήκες που διαμορφώνονται από εδώ και εμπρός.

Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών της 7ης Ιουνίου γέννησαν αρκετά ερωτήματα σε όλα σχεδόν τα κόμματα. Είναι αλήθεια ότι το βασικό χαρακτηριστικό των εκλογών υπήρξε η μεγάλη αποχή, φαινόμενο όχι μονάχα ελληνικό, που χαρακτήρισε το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών. Μια αποχή που εμπεριέχει μέσα της και την «απολιτική» στάση αλλά και μια συνειδητή αποστροφή στα πολιτικά τεκταινόμενα. Αυτή η στάση, ιδιαίτερα των νέων σε ηλικία ψηφοφόρων αλλά και των μεγαλύτερων ηλικιακά, προκύπτει από μια γενικευμένη αντίληψη ότι «όλοι είναι ίδιοι». Όχι τόσο ως προς το περιεχόμενο των θέσεων, πράγμα άλλωστε που δεν συμβαίνει, αλλά κυρίως ως προς το πώς αντιλαμβάνονται τον τρόπο που ασκείται η κάθε πολιτική. Είμαστε αντιμέτωποι με μια γενικευμένη απαξία των εκλογών, των πολιτικών κομμάτων και της πολιτικής γενικότερα. Η αμφισβήτηση της πολιτικής παίρνει πότε τη μορφή μιας ευθέως αντισυστημικής και πότε την μορφή μιας ιδιότυπα συστημικής στάσης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατόρθωσε, λοιπόν, και αυτός από την μεριά του να πείσει ότι δεν βράζει στο ίδιο καζάνι. Παρά τη μεγάλη διαφορά των θέσεών του, σε μια σειρά κρίσιμα ζητήματα ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων τον αντιμετώπισε με δυσπιστία. Είναι αλήθεια ότι ο δημόσιος τρόπος που συζητήσαμε τις όποιες διαφορές στο εσωτερικό μας, τροφοδότησαν και δημιούργησαν την εντύπωση ότι τα στελέχη μας νοιάζονται περισσότερο για τις καρέκλες και την προσωπική τους προβολή παρά για τα πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας. Ανεξάρτητα αν μια τέτοια εικόνα αποτυπώνει την πραγματικότητα, αυτή η εικόνα εισπράχθηκε για τον χώρο μας.

Πλάι στις παραπάνω διαπιστώσεις, νομίζω πιο σημαντικό είναι να υπογραμμίσουμε, ότι σε αυτές τις εκλογές επιβεβαιώθηκε η υποχώρηση των σταθερών δεσμών και σχέσεων των πολιτών και των ψηφοφόρων με τα κόμματα. Η ρευστότητα, η ασάφεια στον πολιτικό αυτοπροσδιορισμό, η αναζήτηση είναι αυτά που χαρακτηρίζουν τη στάση απέναντι στους πολιτικούς σχηματισμούς. Αυτό με κάνει να πιστεύω ότι στις μέρες μας το στοίχημα της διαμόρφωσης των κοινωνικών και πολιτικών κινήσεων στην επόμενη φάση είναι ανοιχτό. Το πως τελικά θα επηρεάσει η βαθειά οικονομική κρίση που ζούμε τις συνειδήσεις, τις αξίες και τις πολιτικές τοποθετήσεις της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών είναι μια ανοιχτή υπόθεση.

Αν ισχύουν οι παραπάνω εκτιμήσεις δεν πρέπει να είμαστε βιαστικοί στα συμπεράσματα για το τι έφταιξε που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πέτυχε τους στόχους του, γιατί το «παιχνίδι μόλις τώρα αρχίζει». Άλλωστε προκατασκευασμένες απαντήσεις δεν οδηγούν σε σωστά συμπεράσματα. Πρέπει όμως στο επόμενο διάστημα να είμαστε αποφασιστικοί στην προβολή των προγραμματικών επεξεργασιών και θέσεων μας. Θέσεων που διαμορφώσαμε το προηγούμενο διάστημα και που δεν μας δόθηκε η δυνατότητα να αναδείξουμε μέσα από την αρρωστημένη ατζέντα των ευρωεκλογών. Αναφέρομαι στη σκανδαλολογία, την εικονική και ανούσια αντιπαράθεση που συσκοτίζει τη συζήτηση γύρω από τα πραγματικά προβλήματα. Αλλά και οι μορφές της δράσης μας, της επικοινωνίας μας χρειάζονται μεγαλύτερη φαντασία, ευρηματικότητα και τόλμη. Χρειάζονται οι κατάλληλοι κώδικες για να ανοίξεις διάλογο με τις διάφορες «φυλές» της κοινωνίας μας. Εμείς, αντίθετα, πολλές φορές νομίζεις πως μιλάμε με ένα επίπεδο και στεγνό λόγο, μπροστά από τον καθρέφτη μας αγνοώντας ποιόν έχουμε απέναντι μας.

Με όχημα το ενωτικό εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ που εξυπηρετεί την βαθιά ανάγκη για τη ανασυγκρότηση και την ενότητα της κατακερματισμένης αριστεράς, με πίστη στις ανοιχτές συλλογικές δημοκρατικές διαδικασίες, μακριά από προσωπικές στρατηγικές που δεν ταιριάζουν στην αριστερά, ο κόσμος του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει για να καταστεί καταλύτης των αυριανών εξελίξεων. Βασικό για την επόμενη φάση είναι να καταλάβουμε ότι ο ποιο δημοκρατικά συγκροτημένος ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει να είναι ένας πολιτικά ευρύχωρος, με ανεκτικότητες και πλουραλισμό στις απόψεις, χώρος. Έτσι φαντάζομαι τη σύγχρονη, αντισυστημική παράταξη της ριζοσπαστικής ανανεωτικής αριστεράς.

* Ο Πάνος Σκουρλέτης είναι μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ και του γραφείου Τύπου