Παράσταση χωρίς θεατές

Όταν στο ελληνικό κοινοβούλιο κυβέρνηση και αντιπολίτευση ανταλλάσσουν κατηγορίες και μομφές («Ανταλλαγή πυρών στη Βουλή» είναι οι συνήθεις τίτλοι στα ΜΜΕ), ο ΣΥΝ τις κατηγορεί πως παίζουν ένα θέατρο εικονικής πόλωσης, με μόνο στόχο τον εντυπωσιασμό, αλλά και με συνέπεια να αποφεύγεται η συζήτηση πάνω στην ουσία των προβλημάτων.


Και ο ΣΥΝ σε αυτές τις περιπτώσεις έχει την απόσταση και την καθαρή ματιά που του επιτρέπει να επισημάνει αυτό το πρόβλημα. Μπορεί να επισημάνει πως αυτή η πόλωση είναι καρπός της αγωνίας για παραμονή στην εξουσία, της ανάγκης να διαχωρίσει -ως εικόνα- η Ν.Δ. τον εαυτό της από το ΠΑΣΟΚ (και αντιστρόφως), τέλος της ανάγκης των ΜΜΕ να βρουν έδαφος για να χτίσουν την υπερβολή που τα στηρίζει. Θα έλεγε λοιπόν κανείς πως τα στελέχη του ΣΥΝ έχουν επίγνωση της φαιδρότητας και της βλαπτικότητας αυτών των ανταλλαγών φραστικών υπερβολών.


Κι όμως, όταν η αγωνία της επιβίωσης φτάνει στο δικό τους κατώφλι, γίνονται οι ίδιοι πρωταγωνιστές αντίστοιχων παραστάσεων. Ίσως λοιπόν τώρα είναι ευθύνη όσων μπορούν να κρατήσουν μία απόσταση από τα γεγονότα να επισημάνουν στα κορυφαία στελέχη του ΣΥΝ τη φαιδρότητα της παράστασης.


Ας κρατήσουμε λοιπόν λίγο την αναπνοή μας και ας πάμε ένα βήμα πίσω από το επίκεντρο της «αντιπαράθεσης». Το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν κακό, όπως και να το δει κανείς. Από κομματική σκοπιά ήταν σαφώς αποκαρδιωτικό σε σχέση με τους στόχους που είχαν (σωστά νομίζω) τεθεί. Από κοινωνική σκοπιά ήταν αναπάντεχα σκληρό για τις δυνάμεις της αριστεράς σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και πολύ ανησυχητικό όσον αφορά στην έντονη συντηρητικοποίηση και του ελληνικού εκλογικού σώματος.


Σωστά έφερε έναν σεισμό στον Συνασπισμό (άλλοι τον αισθάνθηκαν μικρό και άλλοι μεγάλο), γιατί η λογική ανάλυση λέει πως η καθίζηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν προήλθε από τις απώλειες των εκτός του ΣΥΝ συνιστωσών, αλλά από τις απώλειες της μεγαλύτερης συνιστώσας, δηλαδή του ΣΥΝ. Αυτό λοιπόν (με κριτήριο την εκλογική επιβίωση) ουσιαστικά σημαίνει πως οι συνοδοιπόροι του ΣΥΝ είναι αυτοί που τον στήριξαν σε αυτήν τη συγκυρία.


Σημαίνει δηλαδή πως το ποσοστό που θεωρητικά αναλογεί στον ΣΥΝ (και το θετικό του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ είναι πως κανένα κομμάτι δεν μπορεί να ξέρει με ακρίβεια την εκλογική του συνεισφορά) είναι τέτοιο που ορθώς προκαλεί έντονο προβληματισμό. Όσοι λοιπόν μέσα στον ΣΥΝ έχουν δεύτερες σκέψεις σε σχέση με την ανάγκη ύπαρξης του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αναλογιστούν και αυτή την πτυχή (η οποία συμπυκνώνεται στην έννοια της συγκρότησης ενός μετώπου ή πόλου).


Τι γίνεται λοιπό μέσα στον ΣΥΝ; Και επειδή δεν είμαι μέσα στα όργανα μπορώ να αναλύσω αυτό που φαίνεται πιο έξω, λαμβάνοντας πάντα υπόψη και τις στρεβλώσεις των ΜΜΕ. Το αριστερό ρεύμα και η ηγεσία παρουσιάζονται να διαχειρίζονται το αποτέλεσμα ως αποτυχία, θεωρώντας όμως πως δεν πρέπει να αποτελέσει βαρίδι αλλά εμπειρία για τη διαμόρφωση των μελλοντικών σχεδιασμών. Επίσης στηρίζουν το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ, κάτι το οποίο νομίζω πως είναι λογικό με βάση την ανάλυση της συνεισφοράς των συνιστωσών που ανέφερα παραπάνω.


Η ανανεωτική πτέρυγα παρουσιάζεται πιο απογοητευμένη από το αποτέλεσμα, τονίζοντας πως το κόμμα δεν μπόρεσε να κρατήσει τα υψηλά δημοσκοπικά του ποσοστά αλλά ταυτόχρονα με μία αίσθηση δικαίωσης, θεωρώντας πως η απομάκρυνση από θέσεις που είναι πιο κοντά στις προτάσεις της οδήγησε στη μείωση των ποσοστών. Νομίζω πως τα συμπεράσματα αυτά είναι λογικά, νομίζω όμως επίσης πως έχουν δύο αδυναμίες. Πρώτον, τονίζουν την αδυναμία της ηγεσίας να «μονιμοποιήσει» τα δημοσκοπικά ευρήματα, δεν τονίζουν όμως πως αυτή η ηγεσία είναι που έφερε αυτά τα ποσοστά, συνεπώς διαφαίνεται ως η μόνη που μπορεί εν δυνάμει να τα επαναφέρει.


Δεύτερον, πως φαίνεται πως οι πιο ασταθείς ως προς την υποστήριξή τους στο σχήμα του ΣΥΡΙΖΑ και του ΣΥΝ είναι οι πολίτες που βρίσκονται πιο κοντά στις θέσεις τις ανανεωτικής πτέρυγας (αφού επέλεξαν να μην υποστηρίξουν το ΣΥΡΙΖΑ σε αυτή τη μάχη). Αυτό σημαίνει πως λογικά η ηγεσία του ΣΥΝ επιλέγει να «ακούσει» την πιο συμπαγή βάση του κόμματος, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πως η σύνθεση δεν πρέπει να είναι η απόλυτη προτεραιότητα.


Η τελευταία σκέψη οδηγεί και στην ουσία του ζητήματος της ύπαρξης του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ. Με τους όρους της ελληνικής πολιτικής κατάστασης, η σοσιαλδημοκρατία εκπροσωπείται από το ΠΑΣΟΚ και η κομμουνιστική αριστερά από το ΚΚΕ. Και τα δύο αυτά κόμματα έχουν δείξει ιστορικά πως αποτελούν ισχυρές οντότητες και πως έχουν τη δυνατότητα να στεγάσουν πολιτικά και ίσως ιδεολογικά το μεγαλύτερο μέρος της κεντροαριστεράς.


Ποιος είναι λοιπόν ο λόγος ύπαρξης του ΣΥΝ; Να στεγάσει τους πολίτες εκείνους οι οποίοι αν και ιδεολογικά θα εκφράζονταν είτε μέσα από το ΠΑΣΟΚ είτε μέσα από το ΚΚΕ έχουν διαφωνίες με επί μέρους πολιτικές επιλογές των δύο αυτών κομμάτων, ή διαφωνούν συγκεκριμένα με τις σημερινές ηγεσίες, ή έχουν κουραστεί από την αλαζονική και διεφθαρμένη (αυτό αφορά στο ΠΑΣΟΚ) άσκηση της εξουσίας; Ένα τέτοιο κομμάτι «δυσαρεστημένων» πολιτών πάντα θα υπάρχει, είναι όμως σαφώς ένα κομμάτι σχετικά μικρό και με εξαιρετικά ευμετάβλητη σύνθεση (αφού εξαρτάται από παροδικές καταστάσεις).


Τα πολιτικά στελέχη του ΣΥΝ τα οποία στην ουσία εκπροσωπούν αυτές τις ομάδες ψηφοφόρων θα πρέπει κάποια στιγμή να συνειδητοποιήσουν πως η διαμαρτυρία/ δυσαρέσκεια δεν μπορεί να είναι αρκετή για να δικαιολογήσει την ύπαρξη ενός αυτόνομου πολιτικού οργανισμού με φιλοδοξία να παίξει ρόλο στην κεντρική πολιτική σκηνή. Για παράδειγμα, ένας πολιτικός ο οποίος στην ουσία βρίσκεται κοντά στη σοσιαλδημοκρατία οφείλει -εάν θέλει να είναι συνεπής με τον εαυτό του και ειλικρινής προς τους πολίτες- να δώσει τις μάχες μέσα από τις γραμμές τις σοσιαλδημοκρατίας, όπως πειστικά πλέον κάνουν παλαιότερα στελέχη της ανανεωτικής αριστεράς.


Με τον ίδιο τρόπο, πολιτικά στελέχη που στην ουσία συμφωνούν με την ανάλυση που ακολουθεί και προτείνει το ΚΚΕ πρέπει να παλέψουν μέσα από τις γραμμές του (χάνοντας βέβαια την κατοχή ηγετικών θέσεων) γιατί αυτό μπορεί να είναι τελικά πιο αποτελεσματικό. Εάν τώρα υπάρχουν στελέχη που έχουν να προσφέρουν μια διαφορετική πολιτική ανάλυση και με βάση αυτή να προτείνουν διαφορετικές λύσεις στα προβλήματα, τότε αντιλαμβάνομαι την ύπαρξη ενός ξεχωριστού πολιτικού φορέα, εφόσον βέβαια έχει να εκπροσωπήσει μία κρίσιμη μάζα πολιτών.


Το ζητούμενο δηλαδή πιστεύω πως είναι ο ΣΥΝ να μην αποτελεί ένα σκιώδες (πιο αγνό και ίσως πιο μαχητικό) ΠΑΣΟΚ ή ένα σκιώδες (ίσως πιο διαλεκτικό) ΚΚΕ. Γιατί είτε αρέσει στα στελέχη του ΣΥΝ είτε όχι, αυτή είναι η εικόνα που δίνεται και έτσι συμπεριφέρονται. Σαν να είναι μια βιτρίνα αξιόλογων πολιτικών στελεχών που ο κόσμος ενίοτε θαυμάζει αλλά δεν διαλέγει γιατί δεν ξέρει ποια ακριβώς είναι η χρησιμότητά τους.


Πιστεύω πως υπάρχει ένα κρίσιμο κομμάτι πολιτών οι οποίοι αναλύουν την κοινωνία με ριζικά διαφορετικό τρόπο τόσο από το ΠΑΣΟΚ όσο και από το ΚΚΕ και οι οποίοι είναι αυτοί που διαχρονικά στήριξαν τη λεγόμενη ανανεωτική αριστερά. Εάν ο ΣΥΝ μπορέσει με συνέπεια να εκπροσωπήσει αυτούς τους πολίτες τότε έχει να προσφέρει κάτι σημαντικό στο πολιτικό σκηνικό. Η ύπαρξη συνεπούς πολιτικής ανάλυσης μπορεί να ισχυροποιήσει έναν σχηματισμό και να αποτελέσει βάση σύναψης συμμαχιών χωρίς να τον κάνει εύκολο θύμα κάθε φορά στις παγίδες των αδηφάγων ΜΜΕ.


Η στάση του ΣΥΝ τις ημέρες του Δεκέμβρη αλλά και στο θέμα της διπλής ανάπλασης πιστεύω πως έδειξε ότι υπάρχει χώρος για αναλύσεις διαφορετικές από αυτές της σοσιαλδημοκρατίας και του ΚΚΕ. Χάθηκε όμως στις πρώτες δυσκολίες η καθαρότητα στη σκέψη και η συνεπής επιλογή ενός διαφορετικού δρόμου. Η νηφαλιότητα αυτή έχει τελείως και καθαρά χαθεί λίγες μέρες μετά τις ευρωεκλογές. Τα στελέχη του ΣΥΝ συχνά συμπεριφέρονται σαν στελέχη εταιρείας που τους είχαν υποσχεθεί «μπόνους», δούλεψαν σκληρά για να το κερδίσουν και στη συνέχεια τους είπαν πως οι οικονομικές επιδόσεις δεν θα επιτρέψουν την απόδοσή του. Όλοι κατηγορούν τους άλλους και ψάχνουν να βρουν διπλανές εταιρείες για να μεταπηδήσουν.


Μία από τις σημαίες της ανανεωτικής αριστεράς είναι η διαφυγή από το μοντέλο του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού αλλά και η άρνηση των μοντέλων αρχηγικής δόμησης του κόμματος. Στην πράξη όμως αυτό που συμβαίνει είναι αυτά τα δύο μοντέλα να μην έχουν καταργηθεί, απλώς να έχουν μεταφερθεί στον τρόπο λειτουργίας και συγκρότησης των τάσεων. Βλέπουμε έναν πολυ-τασικό σχηματισμό με τις τάσεις οχυρωμένες και περιχαρακωμένες.


Εξανεμίζεται επομένως με αυτόν τον τρόπο το θεωρητικό πλεονέκτημα του πλουραλισμού. Πώς να πείσεις μετά τον πολίτη να μην ακολουθήσει το ΠΑΣΟΚ ή το ΚΚΕ, κόμματα δηλαδή που λειτουργούν πιστά ως προς τις εξαγγελίες τους σε σχέση με τη δομή και οργάνωσή τους; Πώς είναι δυνατόν στον «πλουραλιστικό» και «αδέσμευτο» ΣΥΝ τα αποτελέσματα των εσωτερικών εκλογών να είναι γνωστά μέρες πριν από τις ψηφοφορίες και ποτέ να μη βλέπουμε ηγετικά στελέχη να διαφωνούν με την τάση στην οποία δραστηριοποιούνται;


Τα προβλήματα είναι εκεί έξω, οι πολίτες περιμένουν αναλύσεις και λύσεις, όχι καινούργια πρόσωπα για να υλοποιήσουν λύσεις και προτάσεις που έχουν ήδη προταθεί από άλλους χώρους. Καινούργιες αναλύσεις και καινούριες λύσεις. Εάν ο ΣΥΝ δεν μπορεί να τις προσφέρει τότε ας απελευθερώσει την όποια δύναμη, τον όποιο πλούτο και τον όποιο χώρο κατέχει στο πολιτικό σκηνικό προς ενίσχυση άλλων σχηματισμών και ίσως μετασχηματισμών και όχι για παραστάσεις χωρίς θεατές...


Ηλίας ΚΑΖΑΝΗΣ

 
eXTReMe Tracker