Το υπόβαθρο των αιτιών του κακού αποτελέσματος

Του ΒΑΣΙΛΗ ΚΩΤΟΥΛΑ

Για την έλλειψη συνοχής του ΣΥΝ, τις επιπτώσεις που αυτό είχε στο εκλογικό αποτέλεσμα, αναφέρθηκα και στο προηγούμενο κείμενο που δημοσιεύτηκε την Κυριακή. Τώρα θα προσθέσω μερικές σκέψεις γενικού χαρακτήρα και θέλω πρώτα να απευθυνθώ στους συντρόφους της Ανανεωτικής Πτέρυγας και να τους πω ότι το αποτέλεσμά μας δεν είναι τόσο καταστροφικό όσο, παραδείγματος χάριν, ήταν των συντρόφων μας στην Ιταλία που ισοπεδώθηκαν, όχι τώρα, τώρα είχαν μια μικρή ανάκαμψη, αλλά στις βουλευτικές εκλογές πέρυσι και ισοπεδώθηκαν γιατί έκαναν την κεντροαριστερή κυβέρνηση με τον Πρόντι. Η ισοπέδωσή τους δεν οφειλόταν βέβαια μόνο στο ότι συμμετείχαν στην κεντροαριστερά αλλά και σε πρόσθετους λόγους, πιο ουσιαστικούς, που είχαν να κάνουν με πολιτικό ιδεολογικό και θεωρητικό προβληματισμό και επιλογές που έκανε η τότε πλειοψηφία του Μπερτινότι στην Κομμουνιστική Επανίδρυση τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Πάνω σ' αυτή τη διδακτική εμπειρία της ιταλικής περίπτωσης, αλλά και άλλων παρόμοιων στην Ευρώπη, οι σύντροφοι της λεγόμενης Ανανεωτικής Πτέρυγας του ΣΥΝ δεν στοχάζονται επαρκώς και επαναφέρουν με ευκολία τα περί κεντροαριστερής κυβέρνησης. Αλλά κι από την άλλη μεριά δεν πρέπει να αναδεικνύεται ως πρόβλημα αρχής ότι ποτέ και με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να κάνουμε συνεργασίες με τη σοσιαλδημοκρατία και ενδεχομένως στο μέλλον και στο κυβερνητικό επίπεδο. Ευτυχώς υπάρχουν τα πολύ θετικά παραδείγματα, όπως εκείνο του Μπλόκο της Πορτογαλία, από τα οποία μπορούμε να εμπνευστούμε. Ας διαβάσουν όλοι τη συνέντευξη του Χόρκε Κόστα στην "Εποχή" (21.6) για να δουν με ποια στρατηγική το Μπλόκο κατέκτησε το 11% περίπου.

Είχαμε μια θετική δυναμική, μετά το πολύ θετικό αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών του 2007, αποτέλεσμα που ήταν κυρίως ο καρπός της σταθερής "αριστερής" στροφής του κόμματος που μας απομάκρυνε από το υπαρξιακό ποσοστό του 3%. Η Ανανεωτική Πτέρυγα, ενώ κάνει αρκετές σωστές επισημάνσεις για λάθη και χειρισμούς που συνέβαλαν στο κακό αποτέλεσμα, γίνεται ακατανόητη όταν ζητάει συνολική στροφή, επάνοδο δηλαδή στη "δεξιά" στρατηγική και μάλιστα να γίνει αυτό χωρίς συνέδριο, ενώ την αριστερή στροφή τη διαμόρφωσαν και την επικύρωσαν δύο τακτικά συνέδρια και την εμπλούτισε ακόμη περισσότερο το πρόσφατο διαρκές συνέδριο. Σύντροφοι της Ανανεωτικής Πτέρυγας, μελετήστε καλά και σε βάθος το πρόγραμμα και το στρατηγικό μας σχέδιο και θα δείτε ότι αυτό είναι 100% η στρατηγική του Δημοκρατικού Δρόμου. Φαντάζομαι ότι συμφωνείτε πως όταν το κόμμα μας, κόμμα των ανανεωτών δημοκρατών κομμουνιστών, των αριστερών ριζοσπαστών και των αριστερών σοσιαλιστών -οικολόγοι έτσι κι αλλιώς είμαστε όλοι, ένας αριστερός σήμερα δεν μπορεί να μην είναι και οικολόγος, ενώ ένας οικολόγος μπορεί να μην είναι αριστερός, όπως δεν είναι πλέον αριστερά τα μεγάλα οικολογικά κόμματα της Ευρώπης- μιλάει για τον Δημοκρατικό Δρόμο, μιλάει για μια σταθερή στρατηγική κατεύθυνση υπέρβασης του καπιταλισμού και εγκαθίδρυσης της σοσιαλιστικής κοινωνικής αλλαγής, της σοσιαλιστικής επανάστασης που ή θα είναι δημοκρατική ή δεν θα υπάρξει. Αν τα παραπάνω δεν είναι σ' όλους αυτονόητα, αν δηλαδή δεν εννοούμε έτσι τον Δημοκρατικό Δρόμο, και αν δεν καταλαβαίνουμε ότι το κόμμα μας αποτελείται από κομμουνιστές, από αριστερούς ριζοσπάστες και αριστερούς σοσιαλιστές αλλά νομίζουμε ή θέλουμε να αποτελείται μόνο από μη κομμουνιστές, τότε πλέον έχουμε πρόβλημα στη δυνατότητα συνύπαρξής μας και ίσως απ' αυτό προκύπτουν και πολλά προβλήματα για τη συνοχή μας.

Το πρόβλημα γίνεται πιο οξύ όταν κάποιοι δεν καταλαβαίνουν ή κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν ότι ανανέωση δεν σημαίνει ότι γινόμαστε όλοι μη κομμουνιστές. Η οικειοποίηση αυτής της έννοιας, της έννοιας της ανανέωσης, με τέτοιο πρόσημο είναι ιστορικά διαστρεβλωτική και παραμορφωτική. Παραπέρα, αν κάποιοι συνειδητά ή ασυνείδητα το τραβάνε και στον αντικομμουνισμό, τότε η ευθύνη για τη συνοχή μας βαραίνει αποκλειστικά αυτούς και αυτοί μερικές φορές μού φαίνεται ότι είναι και στην ηγεσία της Ανανεωτικής Πτέρυγας. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό, γιατί όταν ακόμη κι από το βήμα της ΚΠΕ του ΣΥΝ άκουσα μια συντρόφισσα (;) να λέει ότι αυτή έκανε το '92 τη ρήξη, όχι με τον διεθνή και εγχώριο δογματισμό και σεχταρισμό και τον σταλινισμό του ΚΚΕ, αλλά με τον κομμουνισμό στο σύνολό του, δείχνει ότι αυτό το στέλεχος δεν ξέρει σε ποιο χώρο και σε ποιο κόμμα βρίσκεται.

Εντύπωση μου έκαναν τελευταία και κάποιες διατυπώσεις του συντρόφου Δ. Παπαδημούλη που μιλάνε στην ουσία για κόμμα μη κομμουνιστικό. Το κόμμα μας είναι "Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και της Οικολογίας", δεν λέει ούτε κομμουνιστικό ούτε μη κομμουνιστικό και ανήκει στο Ευρωπαϊκό Αριστερό Κόμμα στο οποίο ανήκουν κόμματα που λέγονται κομμουνιστικά κι άλλα που δεν λέγονται.

Με πονηρές και διπλωματικές διατυπώσεις που έχουν ιδεολογική και θεωρητική ασάφεια -σκόπιμα ή μη, δεν ξέρω- δεν ξεπερνιούνται τα προβλήματά μας. Ίσως τέτοια και παρόμοια τερτίπια έκαναν -κακώς, λέω εγώ- την πλειοψηφία των μελών του κόμματος στο δημοκρατικότατο εσωκομματικό δημοψήφισμα για το ευρωψηφοδέλτιο να ψηφίσουν με πολιτικά και ιδεολογικά κυρίως κριτήρια και όχι με πολιτικά και εκλογικής αποτελεσματικότητας και έφεραν τον σύντροφο Δημήτρη Παπαδημούλη στη δεύτερη θέση. Επίσης μου προκάλεσε αλγεινή εντύπωση όταν καλούσε τα μέλη του κόμματος να ψήφιζαν με αξιοκρατικά κριτήρια, γιατί ξέρει -αν δεν ξέρει, είναι ακόμη χειρότερα- ότι ο σύντροφος Ν. Χουντής δεν είναι λιγότερο άξιος από τον ίδιο. Με τον σύντροφο Νίκο Χουντή και τους συντρόφους του λεγόμενου αριστερού ρεύματος, άλλο είναι το πρόβλημά μου και είναι πολύ βαθύ και ουσιαστικό. Δεν καταλαβαίνω, μάλλον καταλαβαίνω και διαφωνώ ριζικά μαζί τους, γιατί θεωρούν πιο σημαντικό το πόστο του ευρωβουλευτή από εκείνο του γραμματέα του κόμματος.

Υπάρχει κι ένα άλλο σοβαρό πολιτικοηθικό θέμα που μας έβλαψε στις εκλογές. Οι σύντροφοι Δ. Παπαδημούλης και Φ. Κουβέλης έδωσαν τη μάχη των εκλογών μ' όλες τους τις δυνάμεις και ίσως να πρόσφεραν και περισσότερα αν τους δινόταν περισσότερο έδαφος για να δράσουν. Δεν ισχύει το ίδιο για όλα τα στελέχη της Ανανεωτικής Πτέρυγας. Αρκετά απ' αυτά στις τηλεοράσεις περισσότερο ενδιαφέρονταν να υπαινιχθούν τις διαφωνίες τους και λιγότερο να υποστηρίξουν την κεντρική μας γραμμή. Είναι βέβαιο ότι υπήρξαν ψηφοφόροι μας που δεν μας ψήφισαν γιατί στην πρώτη θέση του ψηφοδελτίου δεν ήταν ο σύντροφος Δ. Παπαδημούλης κι άλλοι γιατί στη δεύτερη θέση ήταν η συντρόφισσα Ελένη Σωτηρίου. Δικαίωμά τους, σέβομαι την επιλογή τους, εμείς φταίμε που δεν τους πείσαμε για το λάθος τους. Άλλο όμως είναι το πρόβλημα όταν πρόκειται για μέλη του κόμματος και γίνεται ακόμη πιο σοβαρό για εκείνα τα μέλη και τα στελέχη του κόμματος, που όχι μόνο δεν μας ψήφισαν, αλλά έκαναν και οργανωμένη δουλειά να καταψηφιστεί το ψηφοδέλτιό μας. Αυτά τα μέλη και τα στελέχη έπρεπε πρώτα να παραιτηθούν από το κόμμα, αυτό απαιτούσε ο στοιχειώδης σεβασμός της δικής τους πριν απ' όλα πολιτικοηθικής και αισθητικής αξιοπρέπειας και σε συνέχεια ο σεβασμός της αξιοπρέπειας του κόμματος και των μελών του από μέρους τους. Δεν μπορώ να τους αποδώσω την παλιά ιδεολογία του τροτσκιστικού εισοδισμού, γιατί αυτό θα ήταν φαρσοκωμωδία. Με τους ανθρώπους αυτούς μπορεί να είμαστε και να παραμένουμε φίλοι και σύντροφοι με την ευρεία έννοια, αλλά δεν μπορεί να είμαστε στο ίδιο κόμμα. Δική τους η απόφαση και η επιλογή. Εγώ δεν θα σηκώσω το χέρι μου για να διαγραφεί κανένας. Εξάλλου δεν προβλέπεται από το καταστατικό.

Όλα τα παραπάνω οδήγησαν ένα μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων, ιδιαίτερα νέων να μας κατατάξουν στο "όλοι ίδιοι είναι" και να μας καταψηφίσουν είτε με την αποχή είτε με το λευκό και άκυρο είτε με άλλη επιλογή. Επίσης μπορεί κάποιοι άλλοι, λίγοι, να πίστεψαν ότι γίναμε αριστερίστικη δύναμη και να μην μας ψήφισαν. Μπορεί αυτό να το πίστεψε ακόμη και ο σύντροφος Λεωνίδας Κύρκος, που θα πρέπει να είναι η πρώτη φορά στη ζωή του, που προεκλογικά, απ' ό,τι γνωρίζω, δεν κάλεσε τον κόσμο να ψηφίσει κάποιο ψηφοδέλτιο.

Όλα τα παραπάνω και αρκετά άλλα οδήγησαν στο κακό αποτέλεσμα. Είπα όμως ότι δεν είναι καταστροφή. Αντιμετωπίσαμε και χειρότερα.

Για την παραίτηση του συντρόφου Αλαβάνου, τι ευθύνες και σε ποιους υπάρχουν, θα πω τις σκέψεις μου και θα είμαι πολύ κριτικός τις επόμενες ημέρες. Είναι θετικό που ανακάλεσε και προσθέτω ότι μπορεί όλη αυτή η δυσάρεστη ένταση να έχει στο τέλος δημιουργική και προωθητική σύνθεση και κατάληξη. Υπάρχουν οι προϋποθέσεις.