Πληγώνει την ιστορική αριστερά η τακτική του σκαντζόχοιρου

TOY ΣΤΑΥΡΟY ΚΑΠΑΚΟY

Λέγεται ότι όταν ο Καρτέσιος, ο οποίος υποστήριζε το δισυπόστατο της ανθρώπινης φύσης, ήταν αδύνατον να απαντήσει σε κρίσιμο ερώτημα για τη σχέση σώματος και ψυχής, αναγνώρισε πως η σχέση σώματος και ψυχής είναι ένα μυστήριο στο οποίο κανείς δεν μπορεί να εμβαθύνει περισσότερο! Αν ο Καρτέσιος σήκωνε τα χέρια ψηλά για τη σχέση σώματος - ψυχής, σκεφθείτε την απόγνωσή του αν βρισκόταν αντιμέτωπος με τα τεκταινόμενα στον Συνασπισμό και τον ΣΥΡΙΖΑ. Η αποχώρηση της πλειοψηφίας της Ανανεωτικής Πτέρυγας από τον Συνασπισμό είναι επώδυνη εξέλιξη, πληγώνει το ταλαιπωρημένο σώμα και την ψυχή της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς.

Δυστυχώς για μια ακόμη φορά επαληθεύτηκε η άποψη ότι η αριστερά δεν έχει κουλτούρα συνύπαρξης. Η καταθλιπτική αυτή διαπίστωση αποκτά ακόμη χειρότερες διαστάσεις σε μια συγκυρία βαθιάς ιστορικής οπισθοδρόμησης, όπως η σημερινή, με πρωτοφανή επίθεση εναντίον των δυνάμεων της εργασίας. Και μόνο αυτός ο κίνδυνος του βίαιου εκσυγχρονισμού έπρεπε να ήταν αρκετός για να κινητοποιηθούν τα ράθυμα αντανακλαστικά ορισμένων στελεχών της ανανεωτικής αριστεράς, που εμφανίζονται να τυρβάζουν αμετροεπώς περί ιδεολογικής και πολιτικής καθαρότητας.

ΑΣΦΑΛΩΣ υπάρχουν ιστορικές περίοδοι που λες "ώς εδώ και μη παρέκει, εφόσον βεβαίως έχεις πριν καταβάλει πραγματικές προσπάθειες σύνθεσης και δεν επιλέγεις την τακτική του σκαντζόχοιρου. Αν υπάρχει μια περίοδος τα τελευταία χρόνια κατά την οποία οι στρατηγικές επιλογές του ΣΥΝ ήταν πιο κοντά στις ανανεωτικές ιδέες της αριστεράς, αυτή είναι αδιαμφισβήτητα η σημερινή. Ίσως μόνο στην περίπτωση της πρώτης περιόδου του ενιαίου ΣΥΝ, όταν επικρατούσε η γραμμή Ανδρουλάκη, να ήταν τα πράγματα καλύτερα για την ανανεωτική τάση. Ωστόσο η γραμμή εκείνης της περιόδου απεδείχθη αμετροεπής και με έντονα στοιχεία πολιτικού σαλταδορισμού.

ΑΝ ΕΙΝΑΙ σωστό ότι οι θεωρίες συνωμοσίας δεν ταιριάζουν στην ηθική της αριστεράς, πόσο πειστική μπορεί να είναι σήμερα η επίκληση της αριστερίστικης εκτροπής του ΣΥΡΙΖΑ; Ασφαλώς υπάρχει θέμα Βαβυλωνίας στον ΣΥΝ και τον ΣΥΡΙΖΑ, ασφαλώς υπάρχουν φαινόμενα αριστερίστικου πολιτικού λόγου, κληρονομημένα από ιστορικά ιδεολογικά και πολιτικά ρεύματα στο πλαίσιο της αριστεράς.

Δεν γίνονται ως διά μαγείας υπερβάσεις σε τέτοια θέματα. Τόσο η ηγεσία της ανανεωτικής τάσης όσο και της αντισυστημικής πτέρυγας υπερβάλλουν ανακαλύπτοντας εσωτερικούς εχθρούς, ενώ μεγεθύνουν υπαρκτά μεν αλλά δευτερεύοντα προβλήματα. Ακόμη κι αν είναι σωστή η άποψη ότι η αντισυστημική πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ, και κυρίως η ΚΟΕ, έχει κάποιο σχέδιο πολιτικού εξαναγκασμού του ΣΥΡΙΖΑ σε μετωπικές στρατηγικές, αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί και να το επιβάλει.

Η ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗ τάση έχει κάποιο δίκαιο για την υποβάθμιση της οικολογικής στρατηγικής από την κεντρική γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο εξίσου σωστό θα ήταν να αναγνωριστεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε δίπλα, αν δεν πρωτοστάτησε, σε κρίσιμες οικολογικές πρωτοβουλίες σε όλη την Ελλάδα.

Υπάρχουν βεβαίως καθυστερήσεις, κυρίως σε θέματα αναπτυξιακής στρατηγικής, η οποία εξαντλείται πολλές φορές στη λογική της οικονομικής μεγέθυνσης. Αλλά και η θεμελιώδης πολιτική γραμμή της Ανανεωτικής Πτέρυγας για συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ κάθε άλλο παρά μπορεί να υποστηριχθεί με σοβαρότητα στη σημερινή συγκυρία από όσους επιμένουν στη γραμμή της σύγκλισης ιστορικής αριστεράς και σοσιαλδημοκρατίας.

ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ το μείζον θέμα διαφωνίας επομένως, η ευρωπαϊκή στρατηγική; Η απόφαση της νέας πλειοψηφίας του συνεδρίου του ΣΥΝ κάθε άλλο παρά αντιευρωπαϊκή μπορεί να χαρακτηριστεί και πάντως είναι πιο κοντά στη ριζοσπαστική πλευρά της Ανανεωτικής Πτέρυγας παρά στην παραδοσιακή λογική της εξόδου από το ευρώ, που φαίνεται να πρεσβεύει σήμερα το Αριστερό Ρεύμα. Είναι τόσο βέβαιοι οι ηγέτες της ανανεωτικής τάσης ότι ο αριστερός ευρωπαϊσμός αποτελεί πραγματικά “ισμό”, με όλο το ιστορικό βάρος που έχει η έννοια αυτή

Ας αναρωτηθούν μήπως η θεώρηση του ως “ισμού” σήμερα ενέχει μια νεοδογματική εκδοχή της ανανέωσης, αφού στη θέση της προϋπόθεσης (ποια Ευρώπη με ποια Αριστερά) θέτει μια βεβαιότητα και ορμώμενη από αυτή καταλήγει σε μια ευρύτερη βεβαιότητα για την Ευρώπη η οποία δεν επιδέχεται καμιά αμφισβήτηση, παρότι παρουσιάζει σήμερα εμφανείς ερμηνευτικές αδυναμίες οι οποίες δεν ήταν εξίσου εμφανείς πριν από τριάντα πέντε χρόνια, όταν τέθηκε το κρίσιμο θέμα της ευρωπαϊκής προοπτικής για τη χώρα μας.

ΕΝΑ ΑΠΟ τα πιο μεγάλα προβλήματα της ιστορικής αριστεράς, το οποίο όμως δεν θέτει η Ανανεωτική Πτέρυγα, είναι η εργαλειακή αντίληψη για το κράτος και την πολιτική, αντίληψη που οφείλεται σε έναν ιστορικό αναχρονισμό και στην επιρροή του μπολσεβικισμού. Η αντίληψη αυτή, ξένη προς τον δημοκρατικό δρόμο, θεωρεί το κράτος εργαλείο στα χέρια των κυρίαρχων τάξεων, ενώ παραπέμπει στο κράτος - φρούριο και στο κόμμα πολιορκητικό κριό. Σε αντίθεση με τον δημοκρατικό δρόμο και τη στρατηγική του ριζικού μετασχηματισμού του κράτους, η αντίληψη της καταστροφής του κρατικού μηχανισμού οδηγεί στον μαρασμό των αντιπροσωπευτικών δημοκρατικών θεσμών και τελικά σε έναν νέου τύπου κρατισμό, παράδειγμα προς αποφυγήν για τη σύγχρονη αριστερά.

ΜΠΟΡΕΙ ο Καρτέσιος να υποστήριζε το δισυπόστατο της ανθρώπινης φύσης -σώμα και ψυχή- για την ιστορική αριστερά όμως αναζητείται ένας σύγχρονος Σπινόζα, ο οποίος θα θεμελιώσει μια ενιαία και αδιάσπαστη οντότητα, όχι αυτή τη φορά της ανθρώπινης υπόστασης, αλλά του σώματος και της ψυχής της ιστορικής αριστεράς, προκειμένου αυτή να υπερβεί τον σισύφειο ρόλο της και να αποτελέσει εναλλακτική πολιτική πρόταση.