Στρατηγοί χωρίς στρατό;

«Εκλογικισμός» δεν είναι το να συμμετέχεις στις εκλογές και να προσπαθείς να τις κερδίζεις. Εκλογικισμός είναι η ιδέα ότι η ηγεμονία κατακτιέται με τις εκλογές και ότι οι εκλογές κερδίζονται μέσα στις προεκλογικές καμπάνιες: με πολιτικούς ηγέτες, με λαμπερά πρόσωπα, με έξυπνες ατάκες και αδιάλλακτη φρασεολογία

 

Δεν είμαστε καθόλου χαρούμενοι για τις διασπάσεις και τον κατακερματισμό της αριστεράς, ιδιαίτερα της ριζοσπαστική αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ. Αντιθέτως. Είμαστε προβληματισμένοι από το γεγονός ότι οι διαδοχικές κρίσεις και το οριστικό δράμα διεξάγονται πάντα μεσούσης της προεκλογικής περιόδου: ευρωεκλογές, βουλευτικές, δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Δεν είμαστε ανυποψίαστοι, είχαμε δει, όπως όλοι, να εξελίσσεται ένα ανταγωνιστικό σχέδιο διαφοροποίησης εντός του ΣΥΡΙΖΑ από τις οργανώσεις και τα πρόσωπα που αποτελούν το «Μέτωπο αλληλεγγύης» εδώ και ένα χρόνο περίπου. Είχαμε προβλέψει την κατάληξη, κάναμε ότι μπορούσαμε για να αποτρέψουμε το αναπότρεπτο, σε βάρος μάλιστα της ίδιας μας της πολιτικής αξιοπρέπειας, σε βάρος επίσης των πιο ειλικρινών δυνάμεων μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Γνωρίζαμε ότι είναι αδύνατο να επαγγέλλεσαι την ενότητα της αριστεράς και την ίδια στιγμή να οδηγείσαι σε διαδοχικές διασπάσεις και μάλιστα σε μια εποχή που το αίτημα του κόσμου της εργασίας είναι η μέγιστη ενότητα για να αντιμετωπισθεί το Μνημόνιο και η κυβερνητική επέλαση σε στοιχειώδη δικαιώματα της μισθωτής εργασίας. Εκείνο που δεν γνωρίζαμε, και ακόμα και σήμερα δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια, είναι ποιες είναι οι πολιτικές διαφορές -οι πολιτικές, όχι οι ιδεολογικές και στρατηγικές- που κάνουν τη διάσπαση αναπόφευκτη.

 

Συγκρούσεις για την ηγεμονία;

Η εύκολη απάντηση είναι η πάλη για την ηγεμονία. Μια πάλη χωρίς αρχές με έντονα αρχηγικά και μεσσιανικά στοιχεία, ιδιαίτερα από την πλευρά του Α. Αλαβάνου, η οποία από τη στιγμή που δεν της βγήκε, λόγω της στοιχειώδους συνοχής του ΣΥΝ και της άρνησης της ΑΝΑΣΑ να τη συνδράμει, εξυφαίνει την ηρωική έξοδο από τις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ για να συναντηθεί με το «πεπρωμένο» μιας αδιευκρίνιστης κοινωνικής αριστεράς. Ένα πολιτικό σχέδιο δηλαδή βγαλμένο από τα συρτάρια της ΠΑΣΟΚικής εμπειρίας της μεταπολίτευσης το οποίο στις μέρες μας δεν μπορεί να συγκινήσει ούτε καν τις δυνάμεις που εύχονται τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ. Στην πραγματικότητα πίσω και πέρα από το βολονταρισμό, τις κινήσεις τακτικής στην πολιτική σκακιέρα, το πόκερ της απόδοσης των ευθυνών της διάσπασης που εκπονεί και διαχειρίζεται το «Μέτωπο» κρύβεται η παθολογία του, όπως και ενός μεγάλου τμήματος της αριστεράς εξ άλλου, που δεν είναι άλλη από τον «εκλογικίστικο» χαρακτήρα των ενδοαριστερών συγκρούσεων.

«Εκλογικισμός» δεν είναι το να συμμετέχεις στις εκλογές και να προσπαθείς να τις κερδίζεις. Εκλογικισμός είναι η ιδέα ότι η ηγεμονία κατακτιέται με τις εκλογές και ότι οι εκλογές κερδίζονται μέσα στις προεκλογικές καμπάνιες: με πολιτικούς ηγέτες, με λαμπερά πρόσωπα, με έξυπνες ατάκες και αδιάλλακτη φρασεολογία. Ιδέα ολέθρια, που δεν σταμάτησε να φέρνει καταστροφικές ήττες - ακόμα και εκλογικές. Ιδέα που έχει πληρώσει ακριβά στο παρελθόν ο Συνασπισμός και σήμερα δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι έχει ανοσία.

Οι εκλογές δεν είναι παρά ένα εργαλείο μέτρησης, μια φωτογραφία της γνώμης στη δεδομένη στιγμή. Παράγουν δυνατότητες ή δυσκολίες για την επόμενη μέρα, δεν παράγουν όμως οι ίδιες τη γνώμη που καταγράφεται. Αυτή διαμορφώνεται ουσιαστικά έξω από την εκλογική σφαίρα, μέσα στις κοινωνικές πρακτικές όπως αυτές δομούνται μέσα στις κυρίαρχες κοινωνικές σχέσεις και στους θεσμούς που τις αποκρυσταλλώνουν.

 

Η αποδόμηση των συναινέσεων

Για να μην καταγράφουν οι εκλογές απλώς «την κυριαρχία των κυρίαρχων» η Αριστερά πρέπει να επεμβαίνει πολύ πριν την εκλογική μάχη, στο επίπεδο της ίδιας της διαδικασίας σχηματισμού της συναίνεσης. Πρέπει να προωθεί μια αγωνιστική πρακτική που να υπονομεύει την αστική ηγεμονία, να αποσυνθέτει την ταξική συμμαχία στην οποία στηρίζεται. Μέσα από αυτό το πρίσμα είναι απόλυτα εύλογο να επιχειρείς να συμπυκνώσεις στο πολιτικό πεδίο, άρα και να αποτυπώσεις στο εκλογικό, τους αγώνες της αμέσου προηγούμενης περιόδου. Μια περίοδος κοινωνικών αγώνων οι οποίοι μπορεί να μην κατάφεραν να ανατρέψουν το Μνημόνιο και την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, διέρρηξαν όμως τις κοινωνικές συναινέσεις και αναστάτωσαν το μπλοκ εξουσίας. Αυτούς τους αγώνες, τους ελλειμματικούς, τους αποσπασματικούς, που δεν είχαν ενδεχομένως σαφή «αντικαπιταλιστική ρητορική», που κινήθηκαν προγραμματικά στα όρια του κοινωνικού κράτους και του σοσιαλδημοκρατικού συμβολαίου -πως θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά- δεν τους έδωσε μόνη της η αριστερά, ούτε βεβαίως μόνη της η ριζοσπαστική Αριστερά.

Τους έδωσε μαζί με τα συνδικάτα, τους νεολαίους, τα λαϊκά στρώματα, με ΠΑΣΟΚους και αριστεριστές, με τους «πάνω» και τους «κάτω». Έχουμε βάσιμους λόγους να πιστεύουμε ότι οι 3 ομάδες που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ και στηρίζουν την υποψηφιότητα Μητρόπουλου στην Περιφέρεια της Αθήνας είναι αποτελέσματα αυτής της κοινωνικής διεργασίας, των αγώνων και της πολιτικής διαφοροποίησης. Στόχος μας σε μια πρωτόγνωρη συγκυρία ήτα και παραμένει η δημιουργία του πιο πλατιού μετώπου δυνάμεων που θα παλέψει για την έξοδο από την κρίση από θέσεις που θα θέτουν σε προτεραιότητα την κοινωνία και τους εργαζόμενους και μπορούμε τουλάχιστον να ισχυριστούμε πως το προσπαθούμε με όρους συνάντησης χώρων και όχι με όρους μεταγραφής προσώπων. Ανεξάρτητα από το πόσο επιτυχημένα εκτιμά ο καθένας πως εργαζόμαστε προς αυτην την κατεύθυνση έχουμε λόγους να πιστεύουμε ότι η πολιτική του Μνημονίου και του ΠΑΣΟΚ, μετά τη δίμηνη «εκεχειρία» λόγω εκλογών, θα εντείνει την κοινωνική και πολιτική διεργασία.

Η αριστερά πρέπει να είναι και πάλι εκεί με το διπλό στόχο της συσπείρωσης και της διεύρυνσης, έτοιμη να υπερβεί τον εαυτό της και την έκρηξη υποκειμενισμών που βιώσαμε όλο το προηγούμενο διάστημα, έτοιμη να συμμαχήσει στη βάση ενός κοινού σχεδίου με τμήματα του πληθυσμού που απεγκλωβίζονται από το ΠΑΣΟΚ και δυνάμεις του οικολογικού χώρου που αντιλαμβάνονται τα διακυβεύματα της συγκυρίας, μα κυρίως πρέπει να είναι έτοιμη υπερβαίνοντας την υπερπολιτικοποίησή της να κοπιάσει για τη συγκρότηση ενός κοινωνικού κινήματος ανατροπής της σημερινής πολιτικής σε συμμαχία πρωτίστως με τα κοινωνικά στρώματα που βιώνουν πρώτα τις οδυνηρές συνέπειες της πολιτικής του Μνημονίου.

Αν η αριστερά μένει αδιάφορη γι’ αυτή τη διεργασία, περίκλειστη στην αυτοαναφορικότητα και στο ενδοαριστερό παιχνίδι των συσχετισμών, δεν συμβαίνει το ίδιο με το πολιτικό σύστημα. Το τελευταίο και ιδιαίτερα το ΠΑΣΟΚ, η κυβέρνησή του και το σύστημα των ΜΜΕ που στηρίζει τη συναίνεση στο Μνημόνιο μετά από μια αποτυχημένη περίοδο αποπολιτικοποίησης των αυτοδιοικητικών εκλογών δια μέσου «προσώπων» που δεν είχαν βαρύ πολιτικό στίγμα (Καμίνης, Μπουτάρης, Τατούλης) επανέρχεται πολώνοντας πλέον την εκλογική σύγκρουση δίνοντας χαρακτήρα δημοψηφίσματος αποδοχής της κυβερνητικής πολιτικής, στερώντας βεβαίως το «φύλλο συκής» από τη Δημοκρατική Αριστερά. Ας πρόσεχε.

 

Κοινωνία και στρατηγεία

Αν ο εκλογικισμός είναι το ένα «προπατορικό αμάρτημα» της Αριστεράς, το άλλο είναι η απογείωση από το κοινωνικό, το μεγάλο πολιτικό παιχνίδι που αγνοεί, αδιαφορεί η υποτιμά τους υπαρκτούς συσχετισμούς τη συνείδηση και τις διαθέσεις του κόσμου της εργασίας, του κόσμου της Αριστεράς. Η Αριστερά δεν μπορεί να υπάρξει ως επιτελείο, ως στρατηγείο μεγάλων ιδεών και μεγάλων σχεδίων επί του πολιτικού, έξω και πέρα δηλαδή από το κοινωνικό φίλτρο των οργανωμένων της δυνάμεων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει και αντέχει τις απερίγραπτες κακουχίες γιατί οι μικρές του δυνάμεις είναι κοινωνικά αγκυρωμένες: σε συνδικάτα, σε κινήματα πόλης, σε περιβαλλοντικά σχήματα, σε αντιρατσιστικές κινήσεις, σε πρωτοβουλίες αλληλεγγύης και αντίστασης, γιατί ζει και υπάρχει, πολιτικά και κοινωνικά, στις τοπικές κοινωνίες, σε δήμους, συνοικίες και κοινότητες. Με όλους αυτούς είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε το ταξίδι, δεν μας αφορούν τα σενάρια υποκατάστασης, πόσο μάλλον αντικατάστασης του «λαού της αριστεράς» με ένα άλλο λαό. Συνεχίζουμε με όλους εκείνους και όλες εκείνες που εξακολουθούν να πιστεύουν το εγχείρημα της ενότητας της ριζοσπαστικής αριστεράς, της ενότητας της αριστεράς με ανιδιοτέλεια, ανεξάρτητα από την πρόσκαιρη διαφωνία, βαθαίνοντας τη δημοκρατία και εκτείνοντας την πολιτική δράση.

 

Έφη Καλαμαρά,

Τάσος Κορωνάκης,

Χριστόφορος Παπαδόπουλος

Μέλη της Π.Γ. του ΣΥΝ