Από την ψήφιση του Μνημονίου του 2010, ακούμε καθημερινά για τις μειώσεις μισθών και συντάξεων για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και ιδιωτικοποιήσεις. Ακούμε για όλα αυτά συνεχώς και ότι διά αυτών θα έρθει η ανάκαμψη και η ανάπτυξη. Η λέξη ευημερία μάλλον έχει βγει από το λεξικό.
Δυόμιση χρόνια μετά και με τη μεσολάβηση των δημοτικών-περιφερειακών εκλογών του 2010 και των διπλών εθνικών εκλογών του Μαΐου-Ιουνίου 2012, ο λαός μας είχε την ευκαιρία να εκφραστεί, υπό την επήρεια βέβαια της πατενταρισμένης προπαγάνδας μεγάλης μερίδας των ΜΜΕ. Τα οποία ως σύγχρονοι τελάληδες αναπαράγουν τις ειδήσεις από την οπτική και τον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται συγκεκριμένα επιχειρηματικά και κατ’ επέκταση πολιτικά συμφέροντα. Βέβαια, αυτό λίγο ως πολύ είναι γνωστό από την έναρξη της ιδιωτικής τηλεόρασης, πλέον όμως είναι πασιφανές και μόνον καθυστερημένοι δεν μπορούν να καταλάβουν πως οι ειδήσεις και οι πληροφορίες δεν παρουσιάζονται με ενισχυμένη αντικειμενικότητα, αλλά με μεθοδευμένο υποκειμενισμό.
Βασική λειτουργία του ανθρώπινου εγκέφαλου είναι η σύνθεση και η ανάλυση. Στη σύνθεση γίνεται η συλλογή των δεδομένων και ύστερα στην ανάλυση προκύπτουν τα συμπεράσματα και ακολούθως η δράση μέσω της κρίσης (εξ ου και κριτική σκέψη). Η μηχανική αυτή δυστυχώς κάπου κολλάει είτε σε ατομικό επίπεδο είτε σε επίπεδο κοινωνικού συνόλου (όχι εκλογικού σώματος).
Παράδειγμα ενός στερεότυπου της κρίσης είναι η διαδεδομένη άποψη πως στην Ελλάδα που έχουμε τόσα προβλήματα, οι πολίτες δεν αντιδρούν, ειδικά οι νέοι. Οι πιο ψαγμένοι δηλώνουν πως δεν αντιδρούν δημιουργικά. Την άποψη αυτή έχουν και αυτοί που έχουν συμμετάσχει έστω σε μια αντίδραση, αυτοί που δεν αντιδρούν από άποψη γιατί είναι υπέρ, αλλά και αυτοί που συμφωνούν ότι χρειάζεται αντίδραση, όμως δεν κάνουν κάτι. Η απάντηση, αν ερευνήσετε στο διαδίκτυο, είναι πως η χώρα μας τα χρόνια της κρίσης έχει ρεκόρ απεργιών, επεισοδίων, πορειών, καταλήψεων δημόσιων κτηρίων και βιαιοτήτων μεταξύ πολιτικών ομάδων. Γιατί όμως υπάρχει το παραπάνω στερεότυπο; Πολύ απλά διότι σχεδόν τίποτα από αυτά δεν διακατέχεται από μαζικότητα και κυρίως γιατί τίποτα δεν έχει προκαλέσει πολιτικές και οικονομικές αλλαγές ουσίας. Μέχρι σήμερα η κοινωνική πλειοψηφία στέκει ένα βήμα παραπέρα και αναμένει. Μήπως ήρθε η ώρα των πραγματικών αλλαγών;
Άρα, τι αντίδραση θα θέλαμε και, κυρίως, ποιοι;
Δυόμιση χρόνια απ' το πρώτο Μνημόνιο, κάποιοι αισθάνονται δικαιωμένοι για τις προβλέψεις τους για την οικονομία, κάποιοι άλλοι ακόμα αναζητούν και επιδιώκουν την αντίδραση ως ακόμα ένα στερεότυπο. Συγκεκριμένα, αυτό το φθινόπωρο υπάρχει διάχυτη η αντίληψη της ανάγκης να μην περάσουν με κάθε μέσο τα νέα μέτρα, και αν είναι δυνατόν, να πέσει και η συγκυβέρνηση. Γίνεται λόγος για κοινωνικό αναβρασμό και ξεσηκωμό, από όλες τις εργασιακές και κοινωνικές ομάδες, ώστε όλη η κοινωνία ή μια ισχυρή πλειοψηφία να επιβάλει την αλλαγή στην οικονομία και τη γενικότερη πολιτική.
Και τόσον καιρό τι γίνεται δηλαδή; Από τις πρώτες διαδηλώσεις για την μη ψήφιση του Μνημονίου και ενάντια στα πρώτα μέτρα, γίνεται λόγος και ζητείται ο κοινωνικός ξεσηκωμός να μην περάσουν τα μέτρα. Τελικά όμως και το Μνημόνιο πέρασε, και το δεύτερο Μνημόνιο και όλες οι επικαιροποιήσεις και το Μεσοπρόθεσμο, όλα. Και κοινοβουλευτικά αλλά και σε εφαρμογή στην κοινωνία. Άρα τι συμβαίνει με την αντίδραση, είχαμε και εκλογές το καλοκαίρι, ποιοι στηρίζουν τελικά το υπάρχον και ποιοι αντιδρούν και σε τι;
Μάλλον, παρά τις δυσκολίες, η πλειονότητα της κοινωνίας τα φέρνει βόλτα, έστω και δύσκολα είτε λόγω κάποιας σταθερής δουλειάς δημοσίου είτε λόγω εισοδημάτων από άσκηση ελεύθερων επαγγελμάτων, όμως ταυτόχρονα περίπου το 30% είτε αδυνατεί να επιβιώσει είτε επιβιώνει στο όριο, ενώ παράλληλα ο αριθμός των ανέργων αυξάνεται αλματωδώς. Κοντά σε αυτό το ποσοστό, άλλο ένα 15% νέων ανθρώπων που χωρίς την οικογενειακή ενίσχυση είναι φτωχοί. Δηλαδή ο μισός πληθυσμός βιώνει τη σχετική και την απόλυτη φτώχεια. Το μέγεθος είναι τεράστιο για χώρα της Ευρωζώνης, όμως η αλλαγή που θα μειώσει αυτά τα ποσοστά, αντικειμενικά και όχι συγκριτικά, δείχνει να μην έρχεται, τουλάχιστον όχι ακόμα.
Η αλλαγή πλεύσης δεν προκύπτει κυρίως γιατί ακόμα ένα μεγάλο μέρος καταφέρνει και ζει καλά, και παράλληλα ένα επίσης μεγάλο μέρος δεν αποφασίζει να δεχτεί και να κινηθεί αναλόγως της πτώσης του οικονομικού του επιπέδου και της καταναλωτικής δυναμικής. Καίριο στοιχείο οι νέοι πολίτες της χώρας, οι οποίοι ισορροπούν στη λεπτή γραμμή ανάμεσα στη φτώχειας, μιας και δεν έχουν επαρκή εισοδήματα και ανάμεσα στην οικογενειακή άνεση.
Άρα, μπρος στη σιγουριά των μειωμένων εισοδημάτων επιτυγχάνεται η κοινωνική συναίνεση για τους έχοντες, και μπρος στον εφιάλτη της απόλυτης φτώχειας για τους μη έχοντες. Παράλληλα με τις χρόνιες κομματικές ιδεοληψίες, αδυνατεί να υπάρξει μια σύνθεση προτάσεων για την κοινή επιβίωση του λαού μας και της νέας γενιάς με όρους ανθρώπινους. Άρα η διαμαρτυρία δεν έχει την κατεύθυνση σύγκρουσης με το υπάρχον, αλλά συνεχώς επανεξέταση των όρων της λιτότητας στο όνομα της ανταγωνιστικότητας και της αποπληρωμής του δημοσίου χρέους.
Έτσι λοιπόν δεν αντιδρούμε όλοι για το ίδιο και δεν αντιδρούμε πλειοψηφικά. Αυτό σημαίνει ότι απουσιάζουν τα ιδανικά και οι στοχεύσεις, οι προτάσεις εκείνες που θα ενεργοποιήσουν τη δημιουργική αντίδραση πέραν των συνηθισμένων εκδηλώσεων.
Το να συζητηθεί το θέμα του Μνημονίου ως ξεχωριστό είναι λαθεμένο και επικίνδυνο. Το Μνημόνιο και ο χωρισμός σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς, παρ’ ότι φαινομενικά μοιάζει επαρκής, ουσιαστικά θολώνει πιο πολύ το τοπίο. Κάνει δυσδιάκριτες τις προτάσεις για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στο πολίτευμα και στο κράτος και για οικονομική ανάπτυξη με πρόταγμα τον άνθρωπο, τις ανάγκες του και την ισορροπία με τη φύση. Εμείς θεωρούμε το υπάρχον Μνημόνιο με την τρόικα ως ατελέσφορη πράξη, μιας και οι δανειστές νοιάζονται μόνο για την αποπληρωμή δανείων και τόκων. Χρειάζεται ορθολογική και λειτουργική αποπληρωμή του χρέους (με διαγραφή του επαχθούς μέρους του), συμπεριλαμβανομένου και του δανεισμού από χώρες της Ε.Ε., αλλά με ευθύνη της χώρας μας με ηγεσίες αδιάφθορες, δημοκρατικές και πραγματική διάθεση προόδου για τον τόπο. Και όχι όπως σήμερα, που έχει ελαχιστοποιηθεί η αξιοπιστία της χώρας και του κράτους μας που οδηγεί σε φτωχοποίηση, διεθνή απαξίωση και σε επίσημη πιθανόν χρεωκοπία.
Μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο, μεγάλο μέρος της κοινωνίας είτε απέχει (το έδειξαν οι εκλογές, περίπου 40%) είτε δέχεται τελικά παθητικά το υπάρχον καθεστώς (πλειοψηφία κομμάτων συγκυβέρνησης;).
Εδώ να τονιστεί ότι οι ερχόμενες από την Ευρώπη αποφάσεις περί κουρέματος του χρέους, επιμήκυνση των χρόνων εξόφλησης των δανείων και η εκταμίευση νέων χρημάτων αφορούν πρωτίστως μεγάλο μέρος της ελληνικής οικονομικής και πολιτικής ελίτ, που στηρίζει την εξουσία της στην εισροή δανεικών με κάθε μέσο, ματώνοντας τον ελληνικό λαό και βάζοντας υποθήκη το μέλλον των ερχόμενων γενεών. Επίσης το ζήτημα χρέους μιας μικρής σε ΑΕΠ χώρας της Ευρωζώνης, όπως η Ελλάδα, διαφαίνεται ήδη ότι με τους χειρισμούς των πρόσφατων κυβερνώντων μπορεί να οδηγήσει πιθανόν σε εθελούσια έξοδο από την Ευρωζώνη, χάνοντας παράλληλα η χώρα μας όλα τα διαπραγματευτικά της όπλα και οδηγώντας στη θέση του επαίτη του ευρώ της κ. Μέρκελ. Καμιά ανάπτυξη και βελτίωση δεν πρόκειται να υπάρξει αν δεν αναδειχθεί η δομική διάσταση του χρέους και της δημοσιονομικής σταθερότητας του ΕΥΡΩ, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και αν αυτό δεν γίνει ακόμα και με 50% κούρεμα του χρέους μας, με τις ίδιες πρόσφατες ηγεσίες στο τιμόνι της χώρας ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις δεν πρόκειται να γίνουν. Μόνο τον μονόδρομο του νεοφιλελευθερισμού ξέρουν οι κυβερνώντες και αυτόν ακολουθούν, αγνοώντας τις συνέπειες.
Το ιστορικό χρέος στους νέους
Και τότε, πλέον, σύμφωνα με όλα τα παραπάνω μένουν όσοι έχουν και όρεξη, και διάθεση για προτάσεις, για την τήρηση και τη διάνθιση του Συντάγματος, για το πέρασμα από την κομματική-μιντιακή δημοκρατία στην πραγματική δημοκρατία της δικαιοσύνης και εφαρμογής των δίκαιων νόμων και για το πέρασμα από την οικονομία ανταλλαγής υπηρεσιών και του κρατικοδίαιτου τομέα των μεγαλοεπιχειρηματιών, στην παραγωγική οικονομία με πρόταγμα την κάλυψη των βιοτικών αναγκών και την ουσιαστική συμμετοχή του ενεργού πληθυσμού στην εργασία και την παραγωγή κοινωνικού πλούτου. Αυτοί οι άνθρωποι, κυρίως νέοι, αποδεχόμενοι το υπάρχον οικονομικό σύστημα της καπιταλιστικής οικονομίας με ορισμό του πλαισίου λειτουργίας από το κράτος, επιδιώκοντας τη δημιουργία δομών ανταλλακτικής οικονομίας και την επιδίωξη της αντιεμπορευματικής διάθεσης των δημοσίων αγαθών (π.χ. νερό, ρεύμα, τροφή). Επίσης επιδιώκουν τη διάνθιση της πολιτικής και των δημοκρατικών θεσμών και όχι τον μηδενισμό και την απαξίωσή τους (όπως επιδιώκουν οι ακραίες πολιτικές ομάδες, που βρίσκονται και εντός της Βουλής και δεν φροντίζουν για το αντίθετο τα κόμματα της συγκυβέρνησης).
Αυτοί οι άνθρωποι βλέπουν καθημερινά την πόρτα του εξωτερικού να τους καλεί, είτε για σπουδές είτε για αναζήτηση εργασίας, επίσης βλέπουν μια πολιτική άνευ ρεαλιστικών και συγκροτημένων προτάσεων για την πρόοδό τους από τα πολιτικά κόμματα, με την ευθύνη να πέφτει στις οικογενειακές τσέπες, και παράλληλα βλέπουν ένα κράτος να λειτουργεί με νοοτροπία βολέματος των κολλητών, ενώ τους αναγκάζει να συγκεντρώνουν όλο και περισσότερα εφόδια γνώσεων χωρίς πραγματική διάθεση αξιοποίησης.
Όλοι αυτοί οι νέοι είτε συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα, είτε όχι, είτε δραστηριοποιούνται στην τοπική αυτοδιοίκηση είτε σε ΜΚΟ, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: Την ιστορική ευθύνη να εργαστούν για μια προοδευτική συγκροτημένη διαδικασία διάσωσης της γενιάς μας και τη βελτίωσή της. Αυτοί οι νέοι είμαστε εμείς. Είμαστε όλοι αυτοί που αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει να δώσουμε νέο και καλύτερο νόημα στους θεσμούς μας, να επιδιώξουμε την αξιοκρατία και να διαπραγματευτούμε τους όρους λειτουργίας της οικονομίας και της εργασίας μέσα στο υπάρχον οικονομικό σύστημα.
Σε ποιον όμως κομματικό άξονα θα βασιστεί αυτή η συμφωνία ;
Το κόμμα που αυτή την περίοδο επιτρέπει την προοπτική ουσιαστικών αλλαγών είναι ο ΣΥΡΙΖΑ Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο. Διά μέσω αυτού μπορούμε να ενεργοποιήσουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος των νέων που απέχουν, μιας και η αποχή αποτελεί απουσία από το μέλλον για τον καθένα. Να δούμε τα προβλήματα και να δείξουμε πως δεν γίνονται πλέον άλλα μπαλώματα π.χ. Δεν λύνεται το θέμα της απόλυτης φτώχειας από το ΣΚΑΪ και την εκκλησία, αλλά χρειάζονται άμεσες πολιτικές στήριξης και έκτακτης φορολόγησης στα ανώτερα στρώματα. Να δούμε τα προβλήματα μακριά από τα κομματικά πάθη του παρελθόντος, μακριά από ταμπέλες και μέτρα αξιολόγησης του όποιου ελληνικού ή επαναστατικού φρονήματος και να συνθέσουμε το πλαίσιο εκείνο που θα επιβάλει τη διάσωση της γενιάς μας, με την ανάδειξη νέων ανθρώπων με αξίες και ιδανικά, δημοκρατική και ανθρωπιστική συνείδηση μέσα από τα σπλάχνα της κοινωνίας, με σκοπό την προώθηση πολιτικών και δράσεων για την επίτευξη των παραπάνω.
Η ώρα των ουσιαστικών αποφάσεων είναι εδώ, το καλοκαίρι έγινε το πρώτο βήμα, τώρα υπάρχει η ευκαιρία να πετύχουμε όχι απλά μια άνοδο στην εξουσία, αλλά να πετύχουμε τη διάσωση της πατρίδας και της γενιάς μας.
Τα μέλη του Ενωτικού Μετώπου, του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ
Κώστας Τσουκαλάς, δικηγόρος, μεταπτ. Φοιτ. Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας, μέλος γραμματείας Ενωτικού Μετώπου
Σταύρος Τασιόπουλος, ασκ. Δικηγόρος, μεταπτ. Φοιτ. Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης, μέλος γραμματείας δικηγόρων ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ