Με τόλμη, χωρίς αμηχανία

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΒΙΤΣΑ

Να αντιστρέψουμε την εικόνα, να ξαναπιάσουμε το προωθητικό νήμα, να πάμε μπροστά.

Να μην διασπαστεί ο ΣΥΝ.

Να μην κινδυνέψει η ενωτική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ.

Να βρεθεί λύση στο «ζήτημα της ηγεσίας».

Πρόκειται για την τετραλογία του σήμερα που βρίσκεται στο μυαλό και στα χείλη των μελών του ΣΥΝ, αλλά και κάθε ανθρώπου που νοιάζεται την αριστερά. Δύσκολες οι απαντήσεις. Κάθε απάντηση στο ένα ζήτημα μπορεί να δημιουργήσει αναταράξεις στο άλλο. Και γίνονται ακόμα πιο δύσκολες όταν γνωρίζεις πως, από τις πρακτικές πια λύσεις, το «σωστό» ίσως θέλει χρόνο και το «λάθος» μπορεί να δημιουργήσει χρόνια πλήγματα και καθυστερήσεις. Η δυσκολία, όμως, δεν επιτρέπει να δημιουργηθούν καταστάσεις αποφυγής ή μετάθεσης. Με τόλμη και χωρίς αμηχανία χρειάζεται να δοθούν λύσεις. Και λύσεις υπάρχουν. Μας χρειάζονται όλους, με συντροφικότητα, ανοιχτό μυαλό, περισσή σκέψη και μεγάλη ενεργητική παρουσία στη ζωή την ίδια. Είναι σαφές πως τώρα έχουμε ανάγκη από ένα πολιτικό σχέδιο που θα αντιστοιχεί στις συνεδριακές μας αποφάσεις, στα έως τα τώρα κεκτημένα μας, θα αναλογίζεται επιτυχίες και αποτυχίες και θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σήμερα.

Σύγκρουση επί προγραμμάτων

Οι ευρωεκλογές τελείωσαν. Ό,τι είχε να ειπωθεί, ειπώθηκε. Τα κοινά συμπεράσματα υπάρχουν, οι επιπλέον μη κοινές απόψεις έχουν καταγραφεί. Δεν τελείωσε όμως η κρίση, δεν τελείωσαν τα προβλήματα. Γι΄ αυτά υπάρχουμε. Άρα σ΄ αυτά θα βρούμε τις πρώτες απαντήσεις. Σήμερα, επιβάλλεται να μεταφέρουμε στην κοινωνία τον χειραφετητικό μας λόγο. Ο λόγος αυτός βρίσκεται στο Πρόγραμμα του ΣΥΝ, στο Πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και τα 15 σημεία πάλης. Χρειάζεται και να καταγράφουμε τα προβλήματα, και να φανερώνουμε τις αιτίες που τα δημιουργούν, να δείχνουμε πως ο νεοφιλελευθερισμός μέσω των πολιτικών εκπροσωπήσεών του χειρίζεται την κρίση με στόχο την υπεράσπιση των κερδών των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων και τη διατήρηση της πολιτικο-κοινωνικής ηγεμονίας του. Άρα χρειάζεται να δημιουργηθεί μια σύγκρουση προγραμμάτων διεξόδου. Από τη μια η εμμονή στην εξυπηρέτηση των τραπεζιτών, οι ιδιωτικοποιήσεις, η διαφύλαξη των κερδών έστω και με στρατιές ανέργων και μεταναστών, η παράδοση στο ιδιωτικό κεφάλαιο όλων των τομέων αναπαραγωγής (Παιδεία, Υγεία κ.λπ.) της κοινωνίας, η σκληρή νομισματική πολιτική του ενός κέντρου, η αντιλαϊκή δημοσιονομική πολιτική.

Από την άλλη το δικό μας συνεκτικό πρόγραμμα, άμεσης εφαρμογής, για διέξοδο από την κρίση. Πρόγραμμα που δημιουργεί μια ασπίδα προάσπισης των συμφερόντων των εργαζομένων, των αγροτών, των μικρομεσαίων, της νέας γενιάς, των ανέργων, των μεταναστών, των κοινωνικά αποκλεισμένων. Δεν βολεύεται όμως μόνο με την προάσπιση, «δεν αγοράζει χρόνο», αλλά δείχνει τον δρόμο ριζοσπαστικών αλλαγών με κατεύθυνση τον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία. Ένα πρόγραμμα «εκτός ορίων» μια και στην παρούσα συγκυρία εμείς προτείνουμε αναδιάρθρωση της δημόσιας διοίκησης, δημόσιες επενδύσεις, δημόσια και δωρεάν υγεία και παιδεία, ενεργητική διεύρυνση των θέσεων εργασίας, παρέμβαση του δημόσιου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, φορολόγηση των κερδών και της μεγάλης περιουσίας, υπεράσπιση πέραν κάθε αμφισβήτησης των συντάξεων και των επιδομάτων ανεργίας κ.ά. μέσα σε συνθήκες υπεράσπισης του περιβάλλοντος και οικολογικής ανασυγκρότησης της χώρας. Σ' αυτή τη λογική διεκδικούμε και στην Ε.Ε. ένα νέο Σύμφωνο που στο πρώτο άρθρο του θα κατοχυρώνει την ισότητα των δύο φύλων, στα επόμενα τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα στην εργασία, τη διατροφή, τη στέγαση, την Παιδεία και την Υγεία. Ένα πρόγραμμα όχι στα χαρτιά αλλά στους δρόμους του καθημερινού αγώνα.

Στο εργοστάσιο, στο γραφείο, στη βιοτεχνία, στο κατάστημα, στον χώρο εκπαίδευσης, στον χώρο παροχής υπηρεσιών υγείας, πολιτισμού, αθλητισμού η προγραμματική σύγκρουση είναι συγκεκριμένη. Υπάρχει μια πληθώρα θεμάτων πάνω στα οποία πρέπει να εξαντλήσουμε τη δράση μας. Και εκτός από τα μεγάλα και σπουδαία, υπάρχουν τα μικρά και καθημερινά, εκεί που το κίνημα παίρνει το όνομα όποιου παλεύει για το πρόβλημα και έχει σημασία να το παλεύουμε ως το τέλος. Οι Π.Κ. του ΣΥΝ, οι Τ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ αυτά χρειάζεται να βάλουν πρώτα στην δράση τους, αυτές να είναι οι ειδήσεις που θα παράγουν για την κοινωνία. Γιατί όσο συνεχίζουμε να παράγουμε ειδήσεις από τις εσωτερικές μας αντιθέσεις και τον εαυτό μας στερούμε και την κοινωνία αποδυναμώνουμε.

Το διακύβευμα αυτής της σύγκρουσης είναι πολιτικό και εμείς το έχουμε ορίσει. Το πρώτο βήμα είναι να δεχτεί καίριο πλήγμα ο δικομματισμός. Ο ανακαθορισμός συσχετισμού των πολιτικών δυνάμεων θέλουμε να ανακαθορίσει τη δυναμική των κοινωνικών συγκρούσεων. Με αυτό τον τρόπο να δείξουμε πως η δημιουργικότητα εξυπηρετείται μέσα από τη συλλογικότητα και το κοινό συμφέρον, και όχι μέσα από διαδικασίες «ιδιοτελούς κοινωνίας». Μέτρο αυτής της δράσης είναι όχι οι προθέσεις αλλά το αποτέλεσμα. Στο πρόσφατο παρελθόν η αποτελεσματικότητα μας δημιούργησε την ειδοποιό διαφορά, η προσπάθεια μας να ακούσουμε αλλά και να φτάνουμε τα πράγματα μέχρι το τέλος είναι ο δρόμος του δικού μας αγώνα. Πρόγραμμα, αγωνιστική παρουσία και αποτελεσματικότητα. Γιατί όπως είπε ο Μαρξ μια νίκη είναι καλύτερη από δέκα προγράμματα.

(ενώ έγραφα αυτές τις σκέψεις «έσκασε» το νέο επεισόδιο του σκανδάλου SIEMENS. Είναι δυνατόν να τους αφήσουμε να ξεφύγουν ασχολούμενοι με τα «δικά μας»;)

Οι προτεραιότητες του ΣΥΝ

Αν αυτές είναι οι πολιτικές προτεραιότητες ο ΣΥΝ χρειάζεται να αντιστοιχηθεί. Τι πραγματικά σημαίνει αυτό; Όπως χαρακτηριστικά έγραψε σύντροφος στην “Αυγή”, να γίνει κόμμα. Δηλαδή πριν απ’ όλα τα θεσμοθετημένα του όργανα Π.Κ., ΚΠΕ και Π.Γ. να γίνουν όχι τα κύρια αλλά τα μοναδικά πεδία δημόσιας εκφοράς πολιτικής, συνεννοήσεων, συνθέσεων, δημιουργικών συγκρούσεων. Να ορίσουμε πολιτική ανάδειξης στελεχών, όχι στη λογική προσώπων, αλλά στη λογική μεταφοράς γνώσεων και εμπειρίας, ανάληψης ευθυνών και βοήθειας εκ των προτέρων και όχι εκ των υστέρων ( τότε που η βοήθεια είναι κριτική εν πολλοίς εξαντλητική). Να κατανοήσουμε την ανάγκη και νέου πολιτικού προσωπικού, να υπερασπιστούμε την ανανέωση που αποφασίσαμε, όχι μόνο για μας αλλά για όλη την αριστερά και την κοινωνία. Κεντρικό ζήτημα είναι η βοήθεια στη νεολαία μας, βοήθεια που πρέπει να δοκιμαστεί και να αποδειχθεί στην ποσοτική και ποιοτική ανάπτυξη της ιδιαίτερα στους χώρους εκπαίδευσης και εργασίας και στους τόπους κατοικίας.

Όλα αυτά θέλουν χρόνο αλλά είναι η βάση των σημερινών προβλημάτων. Ένα κόμμα στελεχών ή υποψηφίων στελεχών, βουλευτών ή υποψηφίων βουλευτών ή ένα κόμμα των μελών; Ένα κόμμα που επηρεάζεται από τον αέρα των ΜΜΕ ή ένα κόμμα που στηρίζεται στα δικά του φιλικά μέσα, συνδιαλέγεται μέσω αυτών αντί να στέκεται στους διαδρόμους άλλων κέντρων για δημόσια προβολή;

Και οι τάσεις; Θετική η ύπαρξη τους, προσφέρουν στην ανάγνωση των πολλαπλών εκδοχών της πραγματικότητας αλλά στην παρούσα φάση θα πρέπει να σκεφτούν τη σοφή πρόταση του σ. Λεουτσάκου για αναστολή της δημόσιας έκφρασης απόψεων μέσω ανακοινώσεων κ.λπ. Δεν είναι ζήτημα των οργάνων, είναι ζήτημα αυτοδέσμευσης τους. Άλλωστε η λογική της ενότητας μέσα από τη διαφορετικότητα έχει δυναμική όταν η διαφορετικότητα πλουτίζει την ενότητα και όχι όταν την υπερβαίνει.

Και ακόμη δεν μπορούμε άραγε να συμφωνήσουμε ένα απλό κανόνα εμφάνισης στην TV (εδώ οι σ. από τις άλλες συνιστώσες έχουν μεγάλο δίκιο) ώστε να εξασφαλίζουμε την αποτελεσματική προβολή των θέσεων του κόμματος και του ΣΥΡΙΖΑ; Ένα κανόνα χωρίς «τιμωρίες» αλλά με γνώση των μελών ποιος/α τον παραβιάζει.

Σήμερα εμφανίζεται μια οριακή κατάσταση. Αμφισβητείται, από σ. η συνεδριακή κατεύθυνση χωρίς να επιδιώκεται συνέδριο. Ακολουθείται η τακτική της πίεσης για πολιτικούς λόγους αλλά ίσως και για να διαμορφωθεί ένα κλίμα δήθεν διώξεων που θα αποτρέψει αλλαγές και σε στελεχιακό προσωπικό επίπεδο. Ας αρθούμε πάνω από όλα αυτά.

Η τελευταία απόφαση της ΚΠΕ ορίζει ένα ικανοποιητικό για όλους πλαίσιο κομματικής κοινής δράσης. Αν χρειάζονται επεξηγήσεις σε ορισμένα σημεία, η ΚΠΕ μπορεί να τις δώσει. Οτιδήποτε άλλο είναι ανατροπή των συνεδριακών αποφάσεων. Και η ανατροπή δεν είναι εξ ορισμού κακή, αλλά χρειάζεται νέο συνέδριο. Άρα ας σταματήσουν οι πολεμικές ανακοινώσεις και τα casus belli και ας μιλήσουμε συγκεκριμένα και συντροφικά.

Η κατάσταση στο ΣΥΡΙΖΑ

Αναπτύσσεται μια συζήτηση. Ως συνήθως βλέπουν το φως της δημοσιότητας οι ακραίες εκφράσεις της. Ας εξετάσουμε τα ζητήματα :

Να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ κόμμα; Όλοι λένε όχι. Άρα προτάσεις, που στην ουσία μετατρέπουν την πολιτική μας συμμαχία σε κόμμα δεν έχουν θέση στη συζήτηση. Ομοίως δεν έχουν θέση φοβίες περί διπλής ένταξης κ.λπ.

Ο ΣΥΝ με καθαρό τρόπο είπε πως βάση λειτουργίας του ΣΥΡΙΖΑ είναι η συνεννόηση και η συναίνεση. Συγχρόνως επεξεργαζόμαστε σχέδιο που να επεκτείνει τα υπάρχοντα πολιτικά δικαιώματα των μελών. Πρέπει να γίνει κατανοητό πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια πολιτική συμμαχία μακράς πνοής που κατάφερε να διαμορφώσει ένα πολιτικό κίνημα υπέρ της ενιαίας δράσης της αριστεράς. Αυτό το θετικό γεγονός ας μην το βλέπουμε ως πρόβλημα αλλά να το αξιοποιήσουμε ως δυναμική άρθρωση μέσα στην κοινωνία. Ήδη σήμερα το μέλος του ΣΥΡΙΖΑ έχει δικαίωμα να παίρνει μέρος στην Τ.Ε και στην Ν.Ε. και να αποφασίζει με συναίνεση για όλα, να είναι αντιπρόσωπος σε θεματικές συνδιασκέψεις και πανελλαδικά όργανα και να συναποφασίζει με συναίνεση για όλα και μπορούμε για τα σημαντικά να κάνουμε βήματα παραπάνω.

Μπορούμε και οργανωτικά να κάνουμε πολλά πράγματα. Να δημιουργήσουμε ένα μηχανισμό της προκοπής δίπλα στη Γραμματεία και σε νέα γραφεία, να δημιουργήσουμε στέκια ΣΥΡΙΖΑ σε όλη την Ελλάδα με πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιεχόμενο. Να ενοποιήσουμε τις συνδικαλιστικές παρατάξεις μας, τις φοιτητικές παρατάξεις μας και τις δημοτικές μας κινήσεις, εκεί δηλαδή που αποφάσεις μπορούν να λαμβάνονται και με απλή πλειοψηφία. Είναι ανακόλουθο να ζητείται ενιαίο κέντρο πολιτικών αποφάσεων αλλά ξέχωρα κέντρα σε επιμέρους επίπεδα. Το έχουμε ζήσει εμείς στην ΠΟΣΔΕΠ αλλά και στις δημοτικές εκλογές και δεν είναι ούτε χρήσιμο, ούτε προωθητικό. Τέλος είναι ανεπίτρεπτο είτε να εμφανίζεται διάσταση ανάμεσα στον ΣΥΝ και τον υπόλοιπο ΣΥΡΙΖΑ (π.χ. για το γραφείο τύπου , το περιοδικό, τα οικονομικά) όταν η αντιπροσωπεία μας κατέθεσε συγκεκριμένες προωθητικές προτάσεις για όλα αυτά τα θέματα. Ομοίως είναι απαράδεκτη η αναφορά ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ που χρησιμοποιούν και μέλη του ΣΥΝ και μετατρέπει τις συνιστώσες σε «λοιπές αριστερές δυνάμεις.»

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μεγαλύτερος από τις συνιστώσες του. Είναι κρίμα να τον κατεβάζουμε στα μέτρα μιας εκάστης απλά και μόνο για να μπορέσουμε να τον διαχειριστούμε όπως εκ της εμπειρίας γνωρίζουμε. Χρειάζεται να φιλοδοξήσουμε να δημιουργήσουμε μια νέα γενιά που θα ανταποκριθεί στις ανάγκες του και τις ανάγκες της κοινωνίας.